Travertin: Versjèl tösje versies

[[ImagePlaetje:Pamukkale 11.jpg|thumb|right|300px|de travertinterrasse bie Pamukkale, Turkije, sjteunt op de lies va Waelterfgood]]'''Travertin''', '''kalktuf''' of '''watersjtèè''' is e [[karstversjiensel]] en 'ne [[kriet|kalksjtèè]] dae gevurmd wert dör d'r neersjlaag va kalk oet mit kalk uvververzadigd water oet kow of werm zeutwater[[bron]]ne. De bronne bevatte [[calcium]]- en [[bicarbonaat]]-[[ione]] sowie [[koolsjtofdioxide]]. D'r travertin èèges besjtèèt vör te zigke gaans oet [[calciumcarbonaat]].

D'r naam '''Travertin''' is aafkomstèg van 't [[Italiaans]]e ''travertino'', [[Latien]] ''lapis tiburtinus'' „Sjtèè oet Tibur“ (huuj: [[Tivoli]]).

Travertin is 'ne witte bies doonkerbroene, in mindere of mieërde mate, poreuze kalksjtèè, vool mèt klèng holtes, die dik aafdrukke va blajer en tek haant. Die aafdrukke zeunt oontsjtande wie d'r travertin zich vurmde en doe die blajer en tek umsjlaoët. Wie in d'r loop van d'r tied dit organische materiaal vergong bleve de [[fossiel|fossiele]]e aafdrukke uvver. Gong 't vörmingsproces d'r nao wieër, da waoërte die holtes dèk wer opgevöld. Daodör oontsjtong 'ne vaste sjtèè dae good es boewmateriaal te gebroeke waor.

[[ImagePlaetje:Amsterdam nationaal monument op de dam februari 2003.jpg|thumb|250px|Nationaal Monumaent op d'r Dam in Amsterdam is deels gemakd va travertin.]]In 't [[Italië|Italiaanse]] Tivoli vindt me travertin dae gesjikt is es boewmateriaal. Vloere, trappe en beeldhaowwerke werre d'r va gemakt mae dizze kalksjtèè is och gesjikt es boewsjtèè. 't Monumaent op d'r Dam in [[Amsterdam]] is gemakd va travertin en [[bètong]]. 't Colloseum in [[Roeme|Roeëme]] is gedeeltelek, en de Notre Dame in [[Paries]] is gaans d'r mit opgetrokke. D'r travertin gift an dis boewwerke hunne typische gaelige sjien. Kunstsjtèè-travertin is gemakd va geverfde [[cemaent]].

In [[S'n Maeëte]] vurmt zich op 'n väöl klènger sjaal in 'n [[bron|bronnegebied]]negebied travertin, dae evvel greungriezing va kleur is. D'r vör water oondördringbare [[Vaolzer Greunzaand]], oeë dit bronwater op röst, bepaalt dis oetzoonderleke kleur.

Travertin keumt övveraal op de waelt vör mae de veendplaatsje zeunt ieëder klèng. Vör de vörming va travertin zeunt ow kalksjtèè- of [[marmer|marmerlaoge]]laoge nuëdèg. Travertin is mètstens 'ne jonge sjtèè dae zich vöral in 't [[Kwartair]] vörmde.

=== Bekaande veendplaatsje ===

[[categorieCategorie:sjteinSjtein]]

[[categorieCategorie:Waerelderfgood]]