Versie op 7 mei 2009 12:15 bewirk TXiKiBoT (Euverlèk \| biedrages) Bots 12.801 bewerkingen K robot Erbij: zh-min-nan:Thoân-thóng im-ga̍k ← Gank nao de veurige diff		Versie op 24 mei 2009 14:54 bewirk óngedaon make Xqbot (Euverlèk \| biedrages) 16.937 bewerkingen K robot Erbij: fa:موسیقی بومی; cosmetische veranderingen Gank nao de volgende diff →
Tekslien 1: {{Dialek\|Valkebergs}} [[Plaetje:Gruuthuuse egidiuslied.jpg\|thumb\|[[Egidiusleed]] mèt muzieknotatie in 't ''Gruuthuse''-handsjrief oet ca 1395]] 'n '''Volksleed''' of '''volksleedsje''' ies meistal 'n (oud), euvergeleverd traditioneel leed, dat door ´t volk weurt metgezónge. Dao were nog ummer nuuj volksleedsjes gecomponeerd. De naam volksleed kump van [[Johann Gottfried Herder]], dae in 1767 'n oproop deeg veur 't verzamele van ouw leedsjes. Hae goof in 1778 twiè bundelsj oet. In 1807 heesj de herdrök: "Stimmen der Völker" In [[Freiburg]] bevingk ziech 'n Volksleedarchief. Daoneve besjteit 'r 'n muziekarchief woa-in in 1940 25000 melodieë verzameld waore. 't [[Volksleed]] ies 't officieel, bie bepaalde gelegenhede door 't volk mètgezónge, leed van 'n [[land]], [[natie]], [[provincie]] of [[sjtad]]. == Historie == De melodieë van volksleedsjes goon veur 'n groat deil truuk op de volksmuziek van de [[Miedelièwe]] of Oudchristelike Latiense kèrkmuziek. De meiste zint neet oarsjprónkelik. In daen tied bleujde de volksmuziek. In de [[Renaissance]] kièrde de miè ontwiekelde luuj ziech aaf van de volkskuns. Zoawaal de naodeilige invlood van de [[Rederieker]]ie es de naodrök van de belangriekste diechtersj in de 17e ièw op de klassieke deeg 't volksleed gein good. De [[synode]] van [[Dokkum]] in 1591 verbooj "avontspelen en het lichtveerdig singen...(enz).". Dat 't volksleed toch bewaard bleef en gezónge woort kaom door de (op sjlech papier gedrökde) volksleedbeukskes, die door krièmersj in de dörper verkoch woorte o.a. ''De Overtoomsche Marktschipper, De Zingende Zwaan, Het Zingende Nachtegaaltje, De Zingende Kruier, De lustige jager, De Vrolijke zanger '' enz. In de [[Romantiek]] waor d'r wir belangsjtèlling veur 't volksleed bv. van [[Franz Schubert]] ''Der Lindenbaum''. Oetgaves in de 19e ièw zint o.a. ''Des Knaben Wunderhorn'' (1805) en ''Honderd Vlaamsche Liederen''. <br /> In dees periode, ouch vanwege de opkóms van 't nationalisme in [[Europa]], woort door volkere en naties 'n eige [[volksleed]] gekoze. Dat waor sóms e besjtaond of ouwer volksleed. In de 20e ièw versjene o.a. ''Oude Nederlandsche Volksliederen'' 3 deil (1900-1907), ''Limburgsche Liederen'' ([[Belsj]]) met ''Aanteekeningen'' in 1937, ''Godsdienstige Kalenderliederen'' in 1939 en ''Volksliederen'' ([[Vlaandere]]) in 1942, ''Nederlands volkslied'' (Jop Pollmann en Piet Tiggers, in 1941) en ''Kun je nog zingen, zing dan mee'' (J. Veldkamp, 1e drök 1908, recente drök 1991). == Soorte volksleedsjes == * arbeidsleed * leefdesleed en broelofsleed Tekslien 31: * geistelik leed == Nederlandstalige volksleedjes == Volksleedsjes were op de basissjoale in Nederland in de muziekles aangelièrd en same gezónge. Vreuger gebeurde dat oet de bundel ''Nederlands volkslied'' met 282 volksleedsjes en canons in ´n bewèrking van Jop Pollmann en Piet Tiggers. Hièl bekènd zint o.a. ´t ''Wilhelmus'', '' Wilt heden nu treden, Vier weverkens, Do, do kindje, Als de grote klokke luidt, Mitte confitte, Daar was laats een meisje loos, Hoog op de gele wagen, Ik ben met mijn Catootje, Daar was e wuf die spon, Al boer wol noar zien noaber toe, Komt vrienden in het ronden, Wel Annemarieke, Plomperdje en zijn wijfje''. Ouch ´n aantal [[keersjleedsjes]] en religieus leedsjes sjtoon in deze bundel. [[Sinterklaosleedsje]]s en ander kingerleedsjes huère ouch bie de categorie volksleedsjes. == Limburgstalige volksleedsjes == Väöl [[Duutsj]]e leedsjes waore mètzingersj in veural de grenssjtreek en [[Nederlands Limburg]]. Echte Limburgstalige volksleedsjes beginne op te kómme in de jaore 60 van de 20e ièw mèt zengersj/componiste es o.a. [[ Jo Erens]] oet [[Zitterd]] mèt ''Limburg allein'' en ''Limburg mie landj'', [[Frits Rademacher]] mèt ''t Huikske'' of ''Wie ich nog e jungske waor'' en ''Loewende klokke'' , [[Harry Bordon]] mèt ''t Kapelke'', [[Sjef Diederen]] oet [[Brokem]] mèt ''Geneet van 't laeve''. Later breidt ´t aantal zengers en zangeresse, die echte mètzingersj nao veur bringe, ziech forsj oet. Bekend zin o.a. [[Beppie Kraft]] mèt ''de Nach'', ''d'n Hiemel'' en ''Iech bin zoe verleef'', [[Angelina]] mèt ''Dao goon de lempkes aon'', [[Ben Erkens]] oet [[Gelaen]] sjreef ''Dan kal ich plat'', ''Mie Limburgs blood'', ''Wie d'r Hergott Limburg hat gemaak'' en ''Wat zaet 'r''; [[Frans Boermans]] oet [[Venlo]] waor componis van ''Och waas ik maar beej moder thoès gebleve'' en ''As de sterre dao baove straole''. == Vastelaovesleedsjes == Vastelaovesleedsjes zint [[sjlager]]s, die vreuger veural in ’t [[Duutsj]] meh de letste tièntal jaore in ein van de [[Limburgse dialekte]] op en rónd de [[vastelaovend]] gezónge were. 't [[LVK]], 't Limburgs Vastelaovesleedjeskonkour, organiseert saer 1977 eder jaor ´ne wedsjtried veur ´t bèste carnavalsleedsje in [[Nederlands Limburg]]. == Titel van e leedsje == De titel van 'n volksleedsje woort en weurt door de luuj dèks verwieseld mèt de ièrsjte gezónge zin van 't leed, umdat die väöl bekènder ies. Veurbeelde: De ièrsjte zin van 't [[Limburgs volksleed]]: ''Waar in 't bronsgroen eikenhout'' in plaats van de titel ''Limburg mijn vaderland'', ''t Huikske'' of ''Wie ich nog e jungske waor''; ''Ich weisz nicht wasz soll es bedeuten'' in plaats van de titel ''Die Lorelei'' en ''Am Brunnen vor dem Tore'' in plaats van ''Der Lindenbaum'' (Franz Schubert). [[~~categorie~~Categorie:Volksleedsjes\|*]] [[ca:Música tradicional]] Regel 56 ⟶ 57: [[es:Música tradicional]] [[et:Rahvalaul]] [[fa:موسیقی بومی]] [[fiu-vro:Rahvamuusiga]] [[fr:Musique traditionnelle]]

Volksleedsje: Versjèl tösje versies