Hildegard von Bingen: Versjèl tösje versies

{{dialek|Norbiks}}

'''Hildegard von Bingen''' (warsjienlek [[Bermersheim]], [[1098]] - [[17 september]] [[1179]]) waor 'n [[abdis]], [[sjriefster]], [[componis]] en 'ne genaezer. Aander name die ze drègt zeunt: Hildegardis, Sibille van de Rijn, Hildegard von Böckelheim, von Rupertsberg.

== Waor Hildegard 'n mystica? ==

Hildegard von Bingen wert mitstens tut de mystica geraeëkend umdat ze èèges sjreef visioene te ha. Al vanaaf häör viefde sjaen ze geconfronteerd te waeëre mèt beelde, die mieë te make howwe mèt 'n sjtaerke opmerkingsgave, 'n groeëte geveulighèèd en 'n sjaerp versjtaand. Es keend waor Hildegard kraenkelek, oeëdäör de toesjowwersrol mer dik genog gegaeve waor. 't Waor te kraank um, wie de aander keender, te sjpeule en in de umgaeving op te goeë.

== Laeveshouding ==

 

Wie Hildegard hör inzichte, mit de hulp van häöre secretair [[Volmar]] - die de tekste in 't Latien vertaalde - begoes te versjpreide, kreeg ze groeëte probleme mit de argwanende kèrkeleke autoritète. Tiedens de [[synode]] va [[Trier]], in 1147, sjtilde [[Bernardus van Clairveaux]], d'r sjtichter van de [[Cisterciënser-orde]] häör väör an d'r [[paus Eugenius lll]]. D'r paus bemoedigde häör en goof häör toesjtèmming häör theologisch, visionair en aander waerk te publicere. In politiek opzich waor dis toesjtimming va groeëte betekenis väör Hildegard en d'r status van hör waerk. Ze sjreef in 'ne tied dat de mitste luuj neet koese sjrieve. Vrowwe sjreve vör te zigke gaar neet. Ze waoërt um raod gevraogd dör vorste, bissjuppe en köninge. Ze sjreef väöl breve an hör vrun en vrindinne, zoe och an [[Gerlach]] van Houthem.

 

 

== De reze ==

Hildegard von Bingen waor 'n machtige vrow vör häöre tied. D'r 12de ieëw is d'r tied van 't groeët schisma en d'r investituursjtried, of zoe-es Hildegard 't verwoord: 'ne vrowwetied, oeëin de mansluuj, vöral de hoeëgergeplaatsjte hun verantwoordelekhèèd neet of neet genog aanvaarde. Dan paast 't 'n vrow um ze tut de orde te rope en te vermane. Es 60-jaorige gèèt Hildegard da ooch op waeg um in dao-op volgende 12 jaor haoëp en vraej te brènge in de vervalle kloeësters. In 1171 kieërde ze doeëdmeuj nao häör kloeëster truuk en zow dao nog acht jaor laank hör geleufsgenote tussje de klippe van sektarische ruzies en polletieke touwtrèkkeriej loodse.

 

 

== Taakundige ==

Hildegard construeerde 'n eege [[kunsttaal]], de ''Lingua Ignota''. Dis taal waoërt alling dör häörzelf gekald en gesjraeve. Ze oontwikkelde 'n alternatief alfabet dat ze ''Litterae Ignotae'' neumde.

 

* ''Liber Scivias'' (sci vias Dei - Kin de waeg va God).

* ''Liber Vitae Meritorium'' ('t Book van de verdeenste van 't laeve).

In diz waerke sjreef ze hör ervaringe op. De waerke geunt uvver de [[Hillige Driejeenheed]].

* ''Physica'', uvver de natuur

Eind 20ste ieëw is dör versjillende organisaties bie 't Vatikaan de procedure in gang gezat um Hildegard erkend te kriege es [[kerkgelierde]]. Dis zaak sjteet nog ummer in de oonderzeuksfase. D'r huidige paus [[Benedictus XVI]] how es [[professor]] an de [[universiteet]] van [[Bonn]] groeëte belangsjtilling en waardering vör 't laeve en werk van Hildegard van Bingen.

 

 

e book en 'n ganzevaer ('t sjrieversjap), 'n doef (d'r Hèllige Gees) en soms och 'n lantaarn (visioene). Häör relieke bevinge zich in Eibingen, in Duutsjlaand.

 

 

== Literatuur ==

 

 

[[bg:Хилдегард от Бинген]]

[[bs:Hildegard von Bingen]]