Versie op 14 apr 2009 16:19 bewirk Grambii (Euverlèk \| biedrages) 1.412 bewerkingen →‎Eigensjappe van 't vacuüm ← Gank nao de veurige diff		Versie op 14 apr 2009 17:07 bewirk óngedaon make Pahles (Euverlèk \| biedrages) Bureaucrate, Administrators 10.412 bewerkingen K sp Gank nao de volgende diff →
Tekslien 2: [[Image:Kolbenluftpumpe_hg.jpg\|thumb\|Historisch Apparaat om vacuüm te kinne aantone]] 't Waord '''vacuüm''' (oet lat. ''vacuus'' „laeg“, „vrie“) beteikentj volkómme of bienao helemaol laeg ruumdje. 't ~~Maximale~~Maximaal vacuüm of de maximale óngerdrök, lochledige, is 'n ruumdje wo gein ~~locho~~loch of anger gaas aanwezig is. In die ruumdje bedreugtj de drök (naogenog) 0 [[pascal]]. Deze drök, 0 Pascal weurtj ouch absolute drök genumpdj, en ouch weergegaeve mit de aafgeleidje eenheid veur drök bar(a). == Begripsverklaoring == Inne omgangssjpraok weurtj euver 'vacuüm' gesjpraoke es m'n 't haetj euver ein ''bienao helemaol lochledige'' ruumdje (biejveurbeeldj 'n vacuümverpakking). Ouch de [[techniek]] enne [[natuurkunde]] gebroeke de oetdrökking in dees sjtrekking: ''Vacuüm'' beteikentj det de toesjtandj van 'n [[fluidium]] in 'n [[volume]] biej eine [[drök]], dae dudelik leger is es de [[lochdrök]] biej normaal omsjtandighede. Biej extreem leeg drökke, taege de absolute drök aan, weurtj gesjpraoke euver ''hoogvacuüm''. Inne moderne [[~~Quantummechanika~~quantummechanica]] leutj ein zo gemekkelik model zich aevel neet gebroeke: Inne [[~~Quantumveldjtheorie~~quantumveldjtheorie]] zuutj men 't vacuüm es ein dynamisch medium mit chaotische [[~~vacuüumfluktuaties~~vacuümfluktuaties]] mit väölsaortige anger eigensjappe, ouch waal '''[[~~Quantumvacuüm~~quantumvacuüm]]''' genumpdj. Angers es biej de natuurweitensjappe zuutj de filosofie ''vacuüm'' es ''volkómme laeg'' ruumdje. ==Eigensjappe van 't vacuüm== [[Geluidstrilling]]e höbbe materie neudig om zich te verplaatse: [[geluid]] verplaatstj zich dus neet door ein vacuüm. Ein klassiek experiment besjtuitj oet eine hel tikkendje wekker onger ein vacuümklok. Es de klok weurtj laeggepomptj heurtj men de wekker neet meer tikke, leutj m'n de klok weer volloupe met loch, den heurtj m'n 't tikke waal weer. [[Elektromagnetische sjtraoling\|Elektromagnetische golve]] (wiej [[leech]], [[radio]]golve, [[~~Röntgensjtraoling~~röntgensjtraoling]]) verplaatse zich waal door vacuüm. Door de aafwezigheid van materie is vacuüm eine sjlechte [[Wermtegeleiding\|wermtegeleider]], wodoor 't toepassing haetj es [[wermte]]-isolator, biejveurbeeldj inne döbbele wandj van ein [[thermosfles]]. 't Vacuüm is gein laefruumdje, want laevende wezes höbbe materie neudig veur häör sjtofwisseling, en loch om te kinne aodeme, mer väöl laevendje wezes (zowie [[bacterie\|~~bacterieje~~bacterië]], [[plantje]], [[sjtaofmiet]]e) kinne eine bepaoldje tied in vacuüm euverlaeve. Dere explodere of kaoke neet es ziej kort aan vacuüm blootgesjteldj waere, mer ze gaon dood door versjtikking. == Toepassinge van vacuüm == Biej [[sjtoumturbine]]s weurdj van vacuüm gebroek gemaaktj om ein hoger rendement te kinne haole, men gebroektj dao de volumeverkleining van sjtoum nao water om ein vacuüm te krejere in de zogenumdje condensor, daomit weurdj de drökval euver de turbine groter, en zodoende sjteig 't rendement van zo'n ~~installasie~~installatie aanzienlik. De drökke die gebroektj ware loupe bienao taege 't absolute minimum aan, drökke van ongeveer 50 mbar(a) zeen gein oetzonjering. ▼ ▲Biej [[sjtoumturbine]]s weurdj van vacuüm gebroek gemaaktj om ein hoger rendement te kinne haole, men gebroektj dao de volumeverkleining van sjtoum nao water om ein vacuüm te krejere in de zogenumdje condensor, daomit weurdj de drökval euver de turbine groter, en zodoende sjteig 't rendement van zo'n installasie aanzienlik. De drökke die gebroektj ware loupe bienao taege 't absolute minimum aan, drökke van ongeveer 50 mbar(a) zeen gein oetzonjering. Ein väöl bekindjer toepassing van vacuüm is de sjtaofzuiger, dae in 't [[Ingels]] ouch ''vacuümcleaner'' weurtj genumpdj. Eine sjtofzuiger wirktj mit eine drök van ongeveer 800 mbar(a)

Vacuüm: Versjèl tösje versies