Toemeleer: Versjèl tösje versies

[[Image:TursiopsBottlenose truncatusDolphin KSC04pd0178 head only.jpgJPG|right|thumb|Toemeleer]]

D'n '''toemeleer''' (''Tursiops truncatus'') is de meis algemeine en bekinde vertegewäördegervertegewoordeger vaan de [[femilie (biologie)|femilie]] [[DolfieneDolfijne]]. Väöl wetensjappers besjouwe ze es twie soorte: dao zouw ouch nog de '''Indo-Pacifische toemeleer''' (''Tursiops adunctus'') zien; zien Atlantisch broor weurt daan ''toemeleer'' sensu stricto. Heer weurt algemein in alalle [[gemateg klimaat|gemategde]], [[subtrope|subtropische]] en [[trope|tropische]] zieë en oceane gevoonde. De soort is neet bedreig en kin ouch in de natuur meujteloesmeujteloos staandhawwestandhawwe. Ziene bekindheid bij 't publiek daank heer aon zien [[intelligentie]], dee häöm in staot stèlt in [[dolfinarium|dolfinaria]] en tv-series (wie ''Flipper'') op te trejje.

Toemelere zien forse, meh gemeinlikgemeinlek slankeslaanke dierebieste vaan twie tot veer meter. Hun gewiech is nogal variabel: vaan 150 tot 650 kg. De mennekes zien gewoenlikgewoenlek get lengerlanger en veural zwoerder. 't Bliek tot tummeleretoemelere in kawwer en deper watere lengerlanger en dikker zien.

==GedraogGedraag en sociaal leve==

[[Image:Bottlenose Dolphin KSC04pd0178.jpg|right|thumb|Toemelere speule gere. Dit exemplaar liet ziech door 't keelzog vaan 'ne boetboot oet 't water duie]]

Toemelere leve in sjaole vaan e doezijndozijn dierebieste. Dees sjaole zien permanintpermanent en vörme 't veurnaomste sociaal kader vaan 'nen toemeleer. De gemiddelden toemeleer zouw volges oonderzeuk naoventrint 100 ander toemelere kinne. Wie inkel ander dolfiensoortedolfijnsoorte kint de toemeleer geluid es communicatiemiddel; 't liekent zoe wied oontwikkeld tot 't hei um 'n [[taol]] geit. Aander geluiegeluide weure gemaak es plaotsbestumming (natuurleke [[sonar]], wie ouch [[vliermuisvleermuis]] dat höbbe) en spelspeul (door sommege ''muziek'' geneump). Ze speule ouch dèks; soms make ze ziech daobij litteikes door mèt stein te krassekretse. D'n toemeleer is wel nao de [[mins]] de intelligentste [[diere|diersoort]] op [[Eerd]].

Toemelere vechte soms oonderein wienie de visvès sjaars is. Ze zien serieel monogaam. De mennekes kinne competitie um de geunsguns van de vruiwkes. Door hun stresvolstressvol leve weure de mennekes gemeinlikgemeinlek mer daarteg jaor aajd, de vruiwkes kinne wel veerteg weure.

Toemelere weure dèks in gevangesjap gehawwe, veur aon 't publiek hun kunste te laote zeen. Dao is 'n aw discussie of de diere wel of neet geëigend zien veur dat soort dinger. De dierebieste zouwe volges critici te weinegwieneg ruumderuimde höbbe en de truukskes die de bieste mote oetveure kinne ouch neet op hun sympathie rekene. Algemein dinkedink me evels tot de toemelere, die zoe gere speule, 't spelelementspeulelement wel kinne waorderewaardere, meh tot me ze in e hiel groet bassin mèt hiel väöl ander toemelere moot hawwe.

De bekindsten toemeleer oet de historie is [[Flipper]], vaan de glieknaomegegelieknaomege tv-serie. De [[marine]] vaan de [[Vereinegde Staote]] en vaan e paar ander len, zèt de bieste soms in veur missies.