Versie op 10 nov 2008 03:32 bewirk Andre Engels (Euverlèk \| biedrages) 19 bewerkingen interwiki gewijzigd; Latijnse naam gewijzigd van Dipsacus sylvestris naar D. fullonum ← Gank nao de veurige diff		Versie op 10 nov 2008 11:30 bewirk óngedaon make Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen aanv. en links Gank nao de volgende diff →
Tekslien 1: {{Dialek\|Valkebergs}} [[Plaetje:Dipsacus fullonum.jpg\|thumb\|250px\|De Zaodbol van krets of de groate kaardebol]] '''Wille kaardebol of krets''' (Dipsacus sylvestris, noe Dipsacus fullonum) ies 'n wil plant oet de [[kamperfoelie]]familie. Dao zint waal 15 soorte kaardebolle. De naam ''kaarde'' geit truuk nao 't [[Latien]]se ''cardu'', wat [[distel]] beteikent, meh óndanks dat de plant euveral sjtekele haet ies 't gein distelsoort. ''Dipsa'' kump oet 't [[Grieks]] en beteikent doorsj. De sjtand van de blaar ies zoadanig dat ze 't water optimaal kènt gebruke: 't verzamelt ziech in de oksel. ==Kènmerk en gebruuk== 'n Kènmerk van de plant ies de sjtekelige zaodbol, woamèt in vreuger jaore [[wöl]] en [[liene]] ([[vlas]]) woort ~~gekaard,~~ gevold ofen gekemp., In [[Nederlands-Limburg\|Zuud-Limburg]] en ouch op 't [[Belsj]] woort daoveur 'n gekweekde soort kaardebol (Dipsacum fullonum) geteeld veur de textielindustrie. In [[Soiron]] (Belsj) sjteit 'n druègsjuur, oet 1836, neve 't kèsjtièl. In vreuger jaore, toen de textielindustrie in 't dörpke nog bleujde, woorte hie de kaardebolle opgesjlage en gedruèg. Mèt die kaardeböl woort de wöl gekemp. De veurgevel van dees sjuur haet miè es 90 ventilatieloker. De textielindustrie besjtóng oet [[sjpinne\|sjpinnerieje]] en [[weve\|weverieje]]. Ouch gebruukde me de sjtekelbol veur kanne ~~oete~~en kroeke oet te kretse en zuver te poetse. Daovandan de naam krets(e). Mèt 't water probeerde me 'n sjoan huid te kriege, tege vlekskes en sjproete. Hekse zouwe ziech mèt de böl de haore gekemp höbbe. [[Plaetje:Karde mit Wasser.jpg\|thumb\|Krets ies 'n deursjtige plant]] Regel 14 ⟶ 15: ==Soorte== In Nederland en Belsj kènne v'r: * de Groate of wille kaardebol mèt de Limburgse [[volksname van plante\|volksnaam]]: [[krets]]e of vollersjkroed * de [[Kaardebol (kleine)\|Kleine kaardebol]], (Dipsacus pilosus) mèt de Limburgse naam: [[wil kem]] De versjillende name van de plant wieze nao 't uterlik van de zaodbol of nao 't gebruuk.

Kaardebol (groate): Versjèl tösje versies