Versie op 22 okt 2008 19:36 bewirk Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Gank nao de veurige diff		Versie op 22 okt 2008 20:06 bewirk óngedaon make Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen K typo Gank nao de volgende diff →
Tekslien 5: ==Gesjiedenis en toepassing== [[Plaetje:ValkebergBerkelpoortwkped07.JPG\|thumb\|300px\|Valkeberg, mergelsjtedsje]] Vanaaf de [[Miedelièwe]] (13e ièw) woort mergel gewonne door dae oet te kappe, in zgn. mergelsjteul, oet de berg. Zoa vörmde ziech de geng van de grot. Daonao woort de mergelsjtool gezaeg tot blök um mèt te boewe. De reste woorte vermale um daomèt 't land te bemèste, 't zgn. mergele, of woorte gesjtook in [[kalkove]]s. De [[Romeinse tied\|Romeine]] gebruukde de mergel ouch al es boewsjtein, meh vermoedelik höbbe zie de sjtein oet ope groeves gehaold. Ouch ies 't "mergele" van 't land van hun bekènd. De vreugs bekènde inscriptie in de berg dateert oet de 15e ièw. De ièrsjte sjrieftelike vermelding zou zin van de Romeinse sjriever ~~Plunius~~Plinius, dae vermelde dat "in de provincie ''Belgia'', wiete sjtein weurt gezaeg, es waor 't hout". In 't ''Dinbook'' van Sint Pieter (circa 1460) weurt gesjreve euver de handel in mergel oet de Sint Pietersberg. Tot wied in de umtrèk woort de mergelsjtein gebruuk veur 't optrèkke van geboewe of gedeiltes daovan. Veurbeelde zin: de dóm van [[Utrech]], de St. Jan in [[Den Bosch]], de St. Jan in [[Remung]] en de Saint Lambert en Saint Jacques in [[Luuk]]. Ouch väöl kèrke in [[Mestreech]] en de [[basiliek]]e van [[Meersje]] en [[Tóngere]], [[Kesjtièl Valkeberg]], [[Kesjtièl Neercanne]], [[windmeule]]s- en [[watermeule]]s, [[haof (carréboerderie)\|häöf]], [[sjuur\|sjure]], [[kloaster]]sj en woonhoezer. Veural in de plaatse in de buurt van de mergelgrotte versjene väöl geboewe van mergel. Dat gebeurde tot rónd 1900. <br> Tekslien 12: Mergelgrotte liegke bie [[Mestreech]] ([[Sint Pieter (Mestreech)\|Sint Pieter]]), [[Neerkan]], [[Kan]], [[Valkeberg]], [[Oud-Valkeberg]], [[Berg (Valkeberg)\|Berg]], [[Geulem]], [[Meersje]], [[Sub]], [[Bemele]] en bie [[Zichen-Zussen-Bolder]]. ~~Sommige~~Vreuger ~~grotte~~woorte de mergelgrotte allein gebruuk veur de mergelindustrie, noe nog allein in Sub. Tegewoordig zint ze toegankelik veur 't publiek zoa-es die van Mestreech en Valkeberg~~. Andere were gebruuk veur de mergelindustrie~~. Ouch ~~were~~woorte grot[[champignons]], [[Brussels lof]] en [[kardoen]] in de berg gekweek. Later ouch ~~gebruuk veur~~nog produkte zoa-es grotte[[sjink]] en grotte[[kiès]] of gebruuk es wienkelder. In de oorlog, veural in de bevriedingstied, höbbe de inweunersj ziech versjtop in de berg. Dao zint toen zelfs kinger gebore. In Valkeberg en Geulem waor op 't ing van de [[Twiède waereldoorlog]] 'n [[Duutsjland\|Duutsje]] oorlogsindustrie in de berg gevestig. ==De blokbreker== Tekslien 27: ==Fauna== [[Vleermoes\|Vleermuus]] houte in de berg hunne wintersjlaop. Ouch [[eikelmoes\|eikelmuuskes]] zeuke ziech hie 'n look um te sjlaope of te euverwintere. Wiejer doon 'n paar soorte vlindersj, zoa-es de [[Kleine vos]], 't [[Roestje]] de [[Daagpauwoug]], [[mögk]]e, [[wild verke\|wil verkes]] ([[pissebed]]) dat ouch. 'ne Echte beweuner van de berg ies de [[Grottesjpin]]. De [[sjteinmarter]] of [[fuwien]] woont neet in de berg, meh geit sóms deep nao binne. De [[vos]] hèlt ziech miè bie d'n ingank op. [[Sjteinuul\|~~Sjteinule~~sjteinule]], [[winterkeuninkske\|keuninkskes]], [[däölke]]s en [[meelder]]sj nèstele dèks in loker, die ziech aan de boeteloch bevinge. ==Fossiele== Tekslien 51: == Externe link == * [http://www.xs4all.nl/~estevenh/geonet/index.html Website mèt kaarte van de mergelgrotte van Limburg] [[nl:kalksteengroeve]] [[Categorie:landsjapselemente]]

Mergelgrot: Versjèl tösje versies