Versie op 21 okt 2008 16:29 bewirk Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen →‎De Limburgse mergelgrotte: aanv. ← Gank nao de veurige diff		Versie op 22 okt 2008 10:32 bewirk óngedaon make Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Gank nao de volgende diff →
Tekslien 3: [[Plaetje:Bemelerbergwkped07.JPG\|thumb\|300px\|Bemelerberg]] 'n '''Mergelgrot''' of '''mergelgroeve''' ies 'n opegegrave plek of koel, woa [[mergel]] gewonne weurt. De [[Nederlands Limburg\|Limburger]] kalt van "in de berg", es de mergel van deper oet 'ne gank oet de berg kump. De geng in de grotte zint dèks tièntalle kilomaetersj lank. 't Binnegoon en róndwandele in de berg gebeurt allein ónder leiding van ervare gidse. Op eige gelegenenheid verkènne ies verbao en levesgevièrlik. Vanwege de duusternis en 't gebrek aan markante punte zal me zeker verdwale. 'ne Miensj hèlt 't dan neet langer oet es 'n paar daag in de grot. De temperatuur ies vochtig en liek rónde de 12 grade celsius. De ingank weurt look of laok geneump. Vanaaf de [[Romeinse tied\|Romeine]] weurt de mergel al op dees meneer gewonne. Mergelgrotte liegke in en bie [[Mestreech]] ([[St.Pieter (Mestreech)]], [[Neerkan]], [[Kan]], [[Valkeberg]], [[Oud-Valkeberg]], [[Berg (Valkeberg)\|Berg]], [[Geulem]], [[Sub]] en [[Bemele]]. ▼ ==Gesjiedenis en toepassing== Sommige grotte zint toegankelik veur 't publiek. Andere were gebruuk veur de mergelindustrie. Ouch were grot[[champignons]] in de berg gekweek. In de oorlog, veural in de bevriedingstied, höbbe de inweunersj ziech versjtop in de berg. In Geulem waor op 't ing van de [[Twiède waereldoorlog]] 'n [[Duutsjland\|Duutsje]] oorlogsindustrie in de berg gevestig. ▼ [[Plaetje:ValkebergBerkelpoortwkped07.JPG\|thumb\|300px\|Valkeberg, mergelsjtedsje]] Vanaaf de [[Romeinse tied\|Romeine]] woort mergel gewonne door dae oet te kappe, zgn. mergelsjteul, oet de berg. Zoa vörmde ziech de geng van de grot. Daonao woort de mergelsjtool gezaeg tot o.a. blök um mèt te boewe. De reste woorte vermale um daomèt 't land te bemèste, 't zgn. mergele, of woorte gesjtook in [[kalkove]]s. In de plaatse in de buurt van de mergelgrotte woorte hoezer geboewd van mergel tot rónd 1900. In Sub weurt allewiel nog ummer boewmergel gewonne, dat veural weurt gebruuk bie renovatie en restauratie. ▲~~Vanaaf de [[Romeinse tied\|Romeine]] weurt de mergel al op dees meneer gewonne.~~ Mergelgrotte liegke ~~in en~~ bie [[Mestreech]] ([[~~St.~~Sint Pieter (Mestreech)\|Sint Pieter]]), [[Neerkan]], [[Kan]], [[Valkeberg]], [[Oud-Valkeberg]], [[Berg (Valkeberg)\|Berg]], [[Geulem]], [[Meersje]], [[Sub]] en [[Bemele]]. ▲Sommige grotte zint toegankelik veur 't publiek. Andere were gebruuk veur de mergelindustrie. Ouch were grot[[champignons]] in de berg gekweek. In de oorlog, veural in de bevriedingstied, höbbe de inweunersj ziech versjtop in de berg. Dao zint toen zelfs kinger gebore. In Valkeberg en Geulem waor op 't ing van de [[Twiède waereldoorlog]] 'n [[Duutsjland\|Duutsje]] oorlogsindustrie in de berg gevestig. ==Mergelgroeves== ~~Groeve~~Groeves, woa mergel gewonne woort in ope sjachboew, waore groeve [['t Roeët\|'t Rooth]], ~~ies~~die neet miè in functie ies en groeve Curfs in Geulem ~~ies~~die in 2008 ies gesjlote. Alebei de groeves zint wir aan de natuur truukgegeve. Ze kriege noe hunne eige flora en fauna. ~~In Sub weurt nog boewmergel gewonne.~~ 'ne Op mergel liekende natuursjtein weurt gewonne in groeves bie [[Kunder]] en [[Krawbich]]. Deze [[kundersjtein]] ies ouch geelechtig van kleur, meh helder es mergel en neet te zaege. De sjtructuur van de sjtein blief onreigelmaotig en roew. ==Flora en fauna== Regel 15 ⟶ 23: ==De Limburgse mergelgrotte== [[Plaetje:Bemelelookwkped.jpg\|thumb\|300px\|Look in de Bemelerberg]] * [[Gemeintegrot (Valkeberg\|Gemeintegrot]], ingank aan de [[Cauberg]], in Valkeberg. Hie weurt ouch eder jaor de Kaersjmert gehouwe. Rónd de [[Carnaval]] weurt de grot gebruuk door de [[Carnavalsvereiniging]] de [[Mirlitophile]] um te vergadere, fiès te viere en op [[Döllen dinsdig]] de Carnaval aaf te sjlete. * [[Fluwelegrot (Valkeberg)\|Fluwelegrot]] (ouwe naam: ''Fluwienberg'', kump van f(l)uwien=sjteinmarter) in Valkeberg. Dees grot sjting in verbinging mèt 't [[Kesjtièl_Valkeberg]] (noe de rewien), dat debove liek. Hie weurt ouch eder jaor de Kaersjmert gehouwe. * De ''Däölkesberg'' in [[Oud-Valkeberg]]. De naam kump van [[däölke]] (kauw). Dees veugel nèstel(d)e in loker van de bovegróndse krietrotse. * [[Geulemergrot]] in Geulem. Bekènd ies zien ónderaardse kapel, woa in de [[Franse tied]] de [[katholiek]]e deenste woorte gehouwe. Vreuger woort hie mergel gewonne. Ter herinnering dao-aan sjteit aan de ingank 'n mergele beeld van 'ne blokbreker. Aan de Geulemerberg bevingk ziech 'n aantal grotweuninge. * ''Wilhelminagroeve'' aan [[De Nerem]] (Valkeberg). Daobovenop sjteit de mergele [[Wilhelminatore]]. * ''De Heidegroeve'' in [[De Plenkert]] (Valkeberg), woa de [[Pruusj]]e in 1944 'n wèrkplaats houwe veur oorlogsmateriaal. * ''Modelsjteinkolemien'' in de berg aan de Daalhemerwaeg in Valkeberg, dat ies 'n kopie van 'n [[kolemien]]. * [[Suberberg]] ,in Sub mèt 85 ha oppervlak. De geng mete same 90 kilomaeter. De gewonne mergel ies van gooj kwaliteit um te boewe. Boete de berg bevinge ziech reste van [[kalkove]]s. * [[Bemelerberg]] bie [[Bieëmele]], woa o.a. de ''Supperberg'' en ''Izere'' 'n gooj kwaliteit mergel es boewsjtein ~~levere~~leverde. De berg deende 't volk tot veilig ónderkómme in de tied van de [[bokkeriejer]]sj, in de [[Franse tied]] en in de waereldoorlog. De krietrotse van de Bemelerberg kómme aan de oppervlakte * [[Kannerberg]] o.a. de ''Jezuïeteberg'', bie [[Kan]] op 't [[Belsj]]. [[Categorie:landsjapselemente]]

Mergelgrot: Versjèl tösje versies