Brees (Belsj Limburg): Versjèl tösje versies

't '''Brees''' (wiewi-j datdet heihi-j besjrevebesjriêve is) is 't dialekdialekt vaanvan de Belsj-Limburgse plaotsplaat [[Bree (Belsj-Limburg)|Bree]] en (bijbi-j oetbreiingûtbreiing) inkele paar plaotseplaatse in de umgevingómgaeving. 't WeurtWeert tot de MaoskempeseMaaskempese dialekte gerekendgeraekendj.

==KinmerkeKönmerke==

WieWi-j 't ganshiêl noordoostenuurduuste vaanvan de provincie heethaet Bree en umgevingómgaeving de (OosUust-)Limburgse, en neet de BraobantseBrabantse, vocale. HeidoorHi-jduur zeetzaet memen ''book'' (neet ''boek''), ''neet'' (neet ''nie(t)''), ''tiedti-jd'' (neet ''tijd/taed'') en ''hoeshûs'' (neet ''huis/häös'').

Bree ligkligkt nog zjuszjust in 't Belsj-Limburgs [[oontrundingóntrónding]]sgebeed. Dat wèltwiltsj zègke totdet alle gerundegerónde veurvocaleviervocale heihi-j, wiewi-j in 't groetstegruutste deil vaanvan de provincie, rigoureus oontrundóntrónd weurewaere. RegelmaotegRiegelmaoteg verlöpverleipt ditdet zoezuu: ''äö'' weurtweert ''ae'', ''eu'' weurt ''ee'', ''ö'' weurt ''è'', ''u'' weurt ''i'' en ''ui'' weurt ''ei''. 'tDao Giefzeen evelsael väölvael gevalle boebuu-in de verandering neet zoezuu regelmaotegriegelmaotig verlöpverleipt. DitDet kinkan leie tot woordparewuurdpare die opvier veurspraekers sprekers vaanvan ander dialekte oonherkinbaarónherkönbaar zienzeen, wiewi-j ''book - biekskebeekske''. 't VerkleinwoordVerkleinwuurd ''biekske'' heethaet ziechzich oontwikkeldóntwikkeld oetût 't awwerauwer *''beukske''. Dit perces tröftreft ouch vreemvraemde wäördwaerd: ''nateer'' "natuur".

Bree ligkligkt nog in 't [[mouillering]]sgebeed. Dat wèltwiltj zègke totdet de cluster ''-nt'' in ''-ntj'' verandert: ''róndj'', ''bandj'', ''kantj''. WieWi-j de miestemeiste dialekte in 't noordenuurde vaanvan de provincie oontbrikóntbrikt de [[t-deletie]]. De ''-t'' op 't indlöste vaanvan e woordwuurd weurtweert dus gewoengewuun oetgesprokeûtgespruke: ''echt'', ''gestumd''.

Bree ligkligkt, wiewi-j ganshiel Belsj Limburg (behaveeszjust [[Voere (gemeinte)|Voere]] óp [[Moelinge]] nao), teten weste vaanvan de [[Panninger Linie]], zoetotzuudet memen heihi-j ''slecht'', ''smietesmi-jte'' en ''staon'' kintköntj (in plaotsplaats vaanvan ''sjlecht'' etc.). 't LigkLigkt evelsael welwaal weer t'nten oosteuuste vaanvan de [[Panninger Seitenlinie]]: WäördWaerd diedi-j in 't Standaardnederlands mètmöt ''sch-'' beginne, höbbe heihi-j ''sj-'' (''sjaol'', ''sjaop'', ''sjoeënsjuun'').

In Bree is, wiewi-j in 't ganshiêl oosteuuste vaanvan de provincie, 't wäördsjewuurdsje ''doede/dich'' bewaordbewaard geblevegebliêve.