Zonne-energie: Versjèl tösje versies

't grootGroot probleem biej 't praktisch gebroek van dees energie is det de [[energiedichtheid]], de hoeväölheid die per vierkantje maeter per tiedseenheid op 't oppervlak véltjvèltj neet erg groot is. (ca 1367 Watt per vierkantje maeter in'ne baoveste laoge van'ne atmosfeer; op'pe grondj minder, aafhankelik van'ne diektje van'ne tösseligkendje laog loch, de hook wo onger de zon de aarde raaktj, de aafsjtandj tösse de aarde en'ne zon die mit de seizoene get verangertj, en veural ouch 't veurkomme van wolke.)

Veur lenj wo de zon bienao de hele daag sjientj besjtuitj ein gooj technologie om zonne-energie te ougste: geconcentreerdje zonne-energie, ouch waal [[thermisch-elektrische zonne-energie]] genumpdj (in 't Ingels: CSP: Concentrated Solar Power). Hiejbiej waere de zonnesjtraole door middel van sjpeegelssjpegels saamegebrachtj op ein klein oppervlak, wo ein hoge temperatuur ontsjtuitj. Mit die hoog temperatuur weurdjweurtj sjtoum gemaaktj, womit net es in ein geweun centrale elektriciteit weurdjweurtj opgewek. De CSP-technologie is goojekoupergojekouper es de PV-technologie. In Californië functionere sins de jaore 80 ein aantal CSP-centrales mit ein gezamelik piekvermoge van 350 MWe (MegaWatt elektrich) nao vol tevrejeheid.

Ein anger vorm van doerzaam zonne-energie is de [[zonnetoren]]. Loch weurtj opgewermpdj door zonnewermte onger eine cirkelvormige doorsjienendje collector dae aan'ne randj aope is. Zo vormptj 't doorsjienendje daak same mit de grondj ein opsjlaagruumtje veur door de zon opgewermdje loch. In 't midde van'ne cirkel sjtuitj eine verticale tore, dae aan'ne basis ein grote doorsjnee haetj. Omdet heite loch lichter is es kaaj loch, sjtijgtj dees op door de tore. De tore zuugtj meer loch aan en d'r weurdjweurtj nuuj kaaj loch aangeveurdj aan'ne randj van'ne opsjlaagruumtje. Eine continue sjtroum van loch kan bereiktj waere door mit water gevuldje tubes onger 't daak te plaatse. Euverdaag werme dees op en ’s nachs gaeve ze häör wermte aaf. Zo is d'r sjpraoke van eine constante sjtroum veroorzaaktj door zonnewermte. De energie die ontsjtuitj biej dees opwaartse sjtroum loch weurtj door windjturbines omgezatj in mechanische energie en mit generators weurdjweurtj dees mechanische energie omgezatj in elektrische energie.

Ter illustratie van 't potentieel vermoge van grootsjaolige zonne-energie 't volgendje veurbeeldj. 't Energiegebroek van Europa bedreugtj ca. 10<sup>20</sub>Joule/jaor. Op basis van ein energieopbrings mit ein rendement van ca. 15% zoew ein gebied in'ne Sahara mit ein oppervlak van netto ca. 50.000 veerkantje kilomaeter voldoon veur alle energie die in Europa weurtj gebroektj. Bekiek 't oranje gebiedje op 't kaertje in'ne Sahara. Dit is exclusief ruumtje veur waeg, woonewone en werke in 't gebied van'ne zonnecentrale. En es 't probleem van energieopsjlaag en -transport weurtj opgelostj. Veur ein dergelikke zonnecentrale in Zuud-Europa (biejveurbeeldj Sjpanje, bekiek de illustratie) zoew graofwaeg 't döbbele oppervlak neudig zeen. Mit vanzelfsjpraekendj dezelfdje kantjteikening m.b.t. logistiek en opsjlaag zowie hiejveur genumpdj. Ouch geitj biej noordeliker gelaege centrales 't versjil tösse de seizoene ein groter rol sjpele.