Soemer: Versjèl tösje versies

'''Soemer''' of '''Soemerië''' (ouch wel '''Sumer''' of '''Sumerië''' genump) is de awwe naom veur de landstreek in wat noe [[Irak]] is. t Is ‘t gebied boe de riviere [[Eufraat]] en [[Tigris]] in de [[Perzische Golf]] oetkome, oftewel ‘t zuielikezuieleke deil van [[Mesopotamië]]. Soemer is de weeg vaan us besjaving, in eder geval ein vaan de zès gebiede op eerd die dat vaan zechzelf kinne zègke.

Soemer is de naom dee euver ‘t algemein gegeve-n is aon 't zuielikzuielek deil vaan [[Babylonië]], vergeliekbaar mèt de naom [[Akkad]] veur ‘t noordelikenoordeleke deil. Daovaan kump de naom Soemer & Akkad veur Bebylonië.

De gesjiedenis vaan Soemerië weurt verdeild in vijf versjèllende tiedvakke. D'r is de Uruk-periode, boe de keuning vaan de stad [[Uruk]] de regio euverheerste, de [[Jemdet Nasr]]-periode, de Vreuge Dynastie, de [[Akkad]]-periode en de [[Ur]] II-periode. De gaanse historie vaan Soemerië sjtrek zich oet euver ein periode vaan 3800 tot 32000 v. Chr. D'r zien aonwijzinge veur Soemerische activitei vaan veur de Uruk-tied en nao de Ur II-tied, mèh d'r is betrekkelek wieneg bekind vaan de periode daoveur. In de periode daonao woort de sjtreek veurnaomelikveurnaomelek euverhierst door de Babyloniërs.

De sjtreek woort waorsjijnlik veur ’t iers bevolkt vaanaof de twiede helf vaan ‘t vijfde millennium v. Chr. door e volk dat door de [[archeologie|archeologe]] de ''Ubaidiërs'' of ''Obeidiërs'' weurt genump, nao ‘t dörpke al-Ubaid boe de reste zien gevoonde. Dit volk lag de moerasse druug en zörgde veur de ierste [[irrigatie]], zoedat [[landbow]] meugelikmeugelek woort. Ouch dreve zie handel en woort in werkplaotse potte gebakke en lier gelooid.

De Soemeriërs trokke roond 3500 v. Chr. ‘t gebied binne. Boe ze vaandaon kaome is neet dudelikdudelek, me dink [[Anatolië]], meh [[India]] zow ouch kinne. Zie spraoke [[Soemerisch]], ‘n taol die neet Indo-Europees en neet Afro-Aziatisch is. Weier struimopwaorts in ‘n sjtreek die [[Akkad]] heite waor dat anders. De lui daor sjpraoke ‘n Semitische (d.w.z. Afro-Aziatisch) taol. Vaanaof [[5000 v. Chr]] is d'r spraoke vaan 't oontstoon vaan ‘n georganiseerde sameleving.