Romeins Riek: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Zuuch ouch: hoofdart |
K Bot: Automatisch teks vervange: (-elik +elek) |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Mestreechs}}
[[Image:Europa60AD.jpeg|thumb|300px|Dees kaart liet zien wie 't Romeins Riek d'r oetzäög umstreeks [[395]] met de belangriekste steijer. Dit waore vrijwèl de oongewijzigde grenze vaan [[60]] tot ca. 395. Allein [[Dacië]] (huiig [[Roemenië]]) em [[Mesopotamië]] maakde tösse [[100]] en [[200]] nog kort deil oet vaan 't riek]]
't '''Romeins Riek''' ([[Latiens]]: ''Imperium Romanum'') waor een staot die oonstoont roond 't begin vaan de jaortelling en
==Oersproonk en oetbreiing==
't Versjèl tösse de Rippebliek en 't Riek waor
Nao 'n aontal (groetendeil legendarische) keuninge woort de stad 'n [[Romeinse Rippebliek|rippebliek]] mèt 'n formidabel oorlogsmesjien en e good georganiseerd systeem vaan eenstellinge en wètte. In e paar iewe woort Italië vereinigd oonder Romeinse leiing. Dit gebäörde door boondgenootsjappe aon te gaon mèt buurvolke meh ouch door aggresieve oetbreiingsoorloge. Vaanoet Italië veroverde Rome 't gans gebeed vaan de [[Middellandse Zie]]. Iers waor [[Carthago]] aon de beurt. Vervolges woorte de [[hellenisme|hellenistische]] staote in 't ooste en zuid-oeste van de zie oonderworpe. Tegeliekertied kaom ouch Wès-Europa oonder Romeins gezag. 't Riek woort daordoor zoe groet dat de rippeblikeinse structure neet mie genog waore. D'r voond 'ne roerige euvergaank naor e keizerriek plaots. [[Image:Statue-Augustus.jpg|thumb|left|Augustus, d'n ierste Romeinse keizer]] [[Julius Caesar]] en [[Gaius Iulius Caesar Octavianus (Augustus)|Augustus]] stiechte zoe e riek dat oonder keizer [[Trajanus]] zien groetste umvaank zouw berieke. 't Riekte toen vaan [[Sjotland]] tot aon [[Mauretanië]], vaandao tot aon de [[Soedan]], de [[Iraan|Iraanse]] hoegvlakte, via [[Georgië]], de [[Krim]], langs de [[Donau]] en [[Rien]] tot aon de Hollandse kus.
Tekslien 11:
In dit gegantisch riek woorte väöl [[taal|taole]] gesproke, meh twie taole waore vaan algemein belang: 't [[Latiens]] in 't wèste en 't [[Aajdgrieks|Grieks]] in 't hellenistische ooste. De bestuurders en intellecteel elite spraoke alledei de taole es ''[[lingua franca]]''.
De Romeine behierste dat groet gebeed door 'n "[[verdeil en heers]]" poletiek. Sommige börgers die leyaal mètwerkte krege 't fel begeerd [[Romeins börgerrech]]. Merkweerdig in dat verband is de hendige meneer boe-op de Romeine mèt cultuur en gòdsdeens umginge: de Romeine naome de "nui" gode vaan ingelijfde volker
==Late periode==
[[Image:Rome rulez.jpg|thumb|150px|Riconstructie vaan het centrum vaan Rome tiedes de heersjappij vaan [[Septimius Severus]], mèt 't [[Colleseum]] in 't midde]]
Door 't inorm gebeed dat 't Riek bestreek woort 't steeds lèstiger um dit es 'n einheidsstaot te besture. Veural umdat de versjèllende previncies oeteinlopende beheuftes en prebleme hadde die versjèllende aonpak nudig hadde. Roond 't jaor [[300]] woort daorum 't Riek bestuurlek verdeild in e [[Byzantijns Riek|Griekstaolig
De koms vaan 't [[christendom]] beteikende 'n groete umwinteling veur 't riek. Nao
't
==Zuuch ouch==
|