Heksewaan: Versjèl tösje versies

't [[Obscurantisme]] va christeleke theologe en christeleke kèrke deeg luuj geleuf hechte an 't besjtoeë van hekseriej in de plaatsj van geesteskraenkdes te erkenne. 't Kèrkelek [[rech]] van d'r 12de ieëw, d'r ''Canon Episcopi'' va 1140, bepaalde dat hekseriej oetgeroejd moes waeëre. De scholastieke theologe oet d'r 13de ieëw, zoewie [[Albertus d'r Groeëte]] en [[Thomas van Aquino]] bewaerde dat hekse dienaresse van d'r duvel waore. De kèrkeleke [[inquisitie]] vermengt dèk ketteriej mèt hekseriej. [[Jeanne d'Arc]] en de 14de ieëwse processe in [[Montaillou]] zeunt dao 'n vörbeeld van.

===D'r Heksehamer===

Twieë [[Duutsjland|Duutsje]] [[dominicane]], ''J. Sprenger'' en ''H. Institoris'', publiceerde in 1486 'n haandbook vör heksevervolging, mèt es titel ''Malleus Malificarum'' of [[Heksehamer]]. Eèdere rechter how dat book toendertied. [[Friedrich Spee von Langenfeld]], 'n Duutsje [[jezuïet]] en professor an de universitèèt va ''Alma Ernestina'' in [[Riteln]], sjreef zoonder toesjtèmming van z'r ordesövversjte in 1631 anoniem d'r ''Cautio criminalis, Liber de processu contra sagas'' oeëmèt-e d'r Heksehamer, mae ooch 'n gesjrift van ziene collegaprofessor Hermann Goehausen (Processus juridicus contra sages et veneficos) en d'r nuuj oplaevende heksewaan te lief gong. E berispt daoin de vorste, die hön beambte en rechters neet controlere en how sjerpe waoërd vör de gèselekhèèd, die de verblinde waereldleke mach in de heng wèrkt. D'r gaanse heksewaan typeerde Spee von Langenfeld, dae lang ooch gewèrkd how es beechvader vör veroordeelde hekse en zich vraoge bie de processe begoes te sjtèlle, es 'n meneer van doeë die in taegesjpraok is mèt 't versjtaand, 't natuurlek rech en de christeleke leefde. [[Anna Spee von Langenfeld]] (1591-1631), èègenares van 'n [[wiengood]] en 'n verwaandte va Friedrich Spee waoërt in 1631 va hekseriej besjöldigd, veroordeeld en öm 't laeve brach. De heksevervolging veerde hoeëgtiejdaag in de 16de en d'r 17de ieëw en dit zoewal in protestaantse es in katholieke leng.

 

== Welke luuj waore 't sjlachtoffer van d'r waan? ==

 

== Besjöldiginge ==