Hunne: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
{{wio}}
[[Image:Attila_in_Gaul_451CE.svg|thumb|250px|De Hunne in Galië]][[Image:Huns empire.png|thumb|250px|Ömvaank van 't Hunneriek, ca. 450 n.Chr.]]
De '''Hunne''' waore 'n confederatie va [[nomade]]sjtamme aafkomstig oet [[Centraal-Azië]], dae in d'r [[5de ieëw]] dör [[Europa]] trok. Ze waore berucht öm de verwoestinge die ze aanrichde en hön wreedhèèd.
De '''Hunne''' waore 'ne sjtam oet 't ooste
 
==Historie==
De Hunne werre [[identitèèt|geïdentificeerd]] mèt 't volk dat de [[Chineze]] de [[Xiongnu]] (aow transliteratie ''Hsiung-nu'') neume en dat in d'r [[4e ieëw|4de]] bies d'r [[6de ieëw]], mae ooch al ieëder, 't Chinese Riek bedreigde.
 
De Hunne erkaande ene opperheerser. Name va kunninge zeunt bekaand vanaaf ca. [[300 v.Chr.]], al besjtonge ze volges Chinese gesjrifte al saer 1800 v.Chr. In [[352 v.Chr.]] waoërte ze dör de [[Hua]] verdraeve, oeë-op 'ne groep (de ''Zjwarte Hunne'') nao Rösland trok en 'ne aandere groep (de ''Witte Hunne'') nao [[Perzië]] en Noord-[[India|Indië]] trok oeë ze vör 'ne korte 'n riek stichde. Wie ze versjlage waoërte dör de Perze trokken de Witte Hunne in d'r [[6e ieeëw]] richting Europa en waoërte dao berucht es de [[Avare]].
 
De Zjwarte Hunne oonderworpe de [[Ostrogote]] die doe de mach howwe över Oost-Europa en de Russische sjteppe en verdreve de [[Visigote]] en aander Germaanse sjtamme die doe massaal en in paniek 't al verzjwakte [[Romeins Riek|West-Romeinse Riek]] invluchde en 't dör d'r resulterende chaos nog mieë verzjwakde. D'r beroemde [[Atilla|Attila d'r Hun]] waoërt roond [[433|433 n.Chr.]] kunning van de Zjwarte Hunne. In Rösland voegde zich o.m. [[Sjlave]], [[Gote]] en [[Allemanne]] oonder de Hunse troepe zoedat z'n aanvalskracht zich nog versterkde. Attila's riek, met 't centrum in [[Pannonië]] (noe [[Hongarije]]), sjtrekde zich tensjlotte oet van d'r [[Kaukasus]] bies an d'r [[Rien]]. Ze maakde väöl streuptochte dör Europa, mètstens in 't West-Romeinse Riek en ze bedreigde zelfs [[Rome]].
 
De Hunne vele ooch ènnège maol 't [[Oost-Romeinse Riek]] binne en makde 't vör 'n hoeëg bedraag sjatplichtig. In [[451]] waoërte ze evvel versjlage in 'ne groeéte sjlaag taege 'n leger dat besjong oet Romeine, [[Franke]] en Visigote oonder leiding va [[Flavius Aetius]]. Mèt d'r [[Sjlaag op de Catalaunische Vaelder]] in 't huidige [[Frankriek]] waoërt 'n èng gemakd an de [[mythologie|mythe]] van d'r 'oonoverwinneleke Hun'. Attila veel vervolges es revange Rome aan, mae moes zich ttuuktrèkke, waarsjienlèk dör 'n doeëdeleke kraekde in z'n leger. Nao d'r doeëd van Attila in [[453]] veel z'n riek oetèè, en heel de Hunse bedreiging op te besjtoeë.
 
In d'r [[Sjlaag an de Nadao]] waoërte de Hunne ooch in hön ège Oost-Europees riek versjlage dör de Gipide en de Ostrogorische sjtamme.
 
De [[kreegskunde|krèègstactieke]] van de Hunne waoërte dör o.m. de Romeine övergenaome mèt 'n keus vör 'n gepantserde cavalerie. Sommige Hunne trokke truuk nao de Aziatische sjeppe, mae de mètste bleve en waoërte boer.
 
 
{{commonscat|Huns|Hunnen}}
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Hunne"