Hièrlikheid: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
aanvöllinge |
||
Tekslien 3:
'n '''Hièrlikheid''' ies 'n bepaald gebeed rónd 'ne [[carréboerderie|hièrehaof]] of 'n [[kesjtièl]], woavan de eigenaer of hièr op 'n gegeve moment besjtuurlike mach kreeg en daodoor 'n hièrlikheid waor gebore. De zetel van de hièrlikheid, de hièrehaof, kreeg dan 'n verdedigingsfunctie in tieje van ([[politiek]]e) oorlog (10e en 11e ièw) en kreeg daodoor ouch verdedigingsfuncties. Dèks waor inpandig 'n gevangenis.
==Ouw hièrlikheid==
In dae ièrsjte tied óntsjtónge de ouw-hièrlikhede in tegesjtèlling tot de nuuj hièrlikhede, die later gesjtiech woorte um de sjtaatskas van de vors te sjpekke.
’n Veurbeeld van ’n ouw hièrlikheid ies [[Oud-Valkeberg]]. Hie zetelde de hière van [[Valkeberg]] veurdat ’t [[kesjtièl Valkeberg]] op de Heunsberg geboewd woort (1087). Ander ouw hièrlikhede zint [[Sjtröch]], [[Heerle]], [[Eijsden|Eijsde]], [[Ittere]] ([[Meerssenhove]]), [[Gäöl ]], [[Sjènne]], [[Elsloo]], [[Wienesrao]], [[Hier|Hièr]], [[Cadier|Kièr]], [[Vaosje|Vaosjrao]] en [[Hoensbroek]], [[Sjaasberg]], [[Sint-Jans Gelaen]], [[Nut]], [[Amstenrade|Austenrao]], [[Lummel]], [[Sint Geertruid|Sint Gieter]]e, [[Hieërlikheid Mofert]], [[kesjtièl Revere|Revere]], [[Vliek]] [[Voelender]] en [[Doonder]].
[[Terbliet]] waor tot 1796 'n vrie riekshièrlikheid.▼
Ouw hièrlikhede die deil ginge oetmake van 't [[Hertogdom Limburg]] en noe op 't [[Belsj]] liegke zin [[Sprimont]], [[Esneux]], [[Baugnée]], [[Remière]], [[Kapel (Henri-Chapelle)|Kapel]], [[Tafier]], [[Villers-aux-Tours]], [[Lontzen]] en [[Wademont]].
Aander
==Vriehièrlikheid of vriegood==
'n Eigendóm, 'n eige good of hièrlikheid mèt 'n eige rechsjpraok hèt 'n vrie hièrlikheid of vriegood.
'ne Vriehièr ies allein óndergesjiek aan de keuning of keizer.
<br>
▲[[Terbliet]] waor bv. tot 1796 'n vrie riekshièrlikheid.
==Hièrlike rechte==
Naogelang de rechte van de hièr óndersjeie v'r:
* De hoaghièrlikheid of haushièrlikheid, woabie de hièr 't rech haet um liefsjtraof en doadsjtraof oet te sjpreke.
* De lièghièrlikheid woabie de hièr beperkte juridische rechte haet.
== Liènhièr==
In de [[Miedelièwe]] besjtóng 't [[liènsjtèlsel]] woabie de [[liènhièr]] grónd of good in vröchgebruuk liènt aan de [[liènman]] ([[vazal]]) in ruil veur deenste, levesonderhoud of geld.
==Vroon==
De vroon (vroen) ies 't eigendom dat 'ne hièr toekump. Ziene haof weurt Vroonhaof geneump. De eventuele pachter heisj ''vroner''. Veurbeelde, woabie de vroonhaof oetgreujde tot 'n dörp of gehuch zin [[Vroenhove]] op 't [[Belsj]] en [[Vroenhof]] in Houtem.
[[Categorie:historie]]
| |||