Stichtse Vecht
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
.svg)
Stichtse Vecht is 'n fusiegemeinte in 't noordooste vaan de Nederlandse provincie Utrech, op 1 januari 2011 oontstaande oet de aw gemeintes Breukelen, Loenen en Maarssen. De gemeinte heet 'n oppervlak vaan 106,83 km² (daovaan 16,56 km² water); de drei gemeintes hadde op 1 januari 2010 same 62.792 inwoeners.
Kerne bewirk
Ze umvat de volgende kerne: Breukelen, Kockengen, Loenen aan de Vecht, Loenersloot, Maarssen, Maarssenbroek (feitelek 'n wiek vaan Maarssen, meh oonder aandere um historische reies es apaarte kern gezeen),[1] Nieuwer Ter Aa, Nieuwersluis, Nigtevecht, Oud-Zuilen en Vreeland. De gemeinte hèlt de plaotse in 't Maarssens veengebeed same veur 'nen twelfde kern.[2]
De gemeinte umvat ouch versjèllende naobersjappe. 't Aanders naomloes veengebeed besteit oet de naobersjappe Tienhoven, Oud-Maarsseveen, Maarsseveen, Molenpolder en Bethunepolder.[3] Oonder Kockengen valle Spengen, Portengen, Kortrijk en Gieltjesdorp,[4] oonder Loenen aan de Vecht valle Kerklaan en Mijnden,[5] oonder Nieuwer Ter Aa valle Oud-Aa en Oukoop.[6]
't Raodhoes steit in Maarssen, de aw raodhoezer vaan Loenen en Breukelen zien hölpsecretariaote ('servicepunte') gewore.[7] De börgemeister vaan Maarssen is börgemeister vaan de nui gemeinte gewore.
Aonzien bewirk
De gemeinte oontlient ziene naom aon d'n Utrechse Vecht, boe väöl plaotse oet de gemeinte aon ligke (Stiech, Sticht = provincie Utrech); ze vèlt gooddeils same mèt de Vechtstreek. Dit sterk meanderend reveerke, wat zjus noordelek vaan de Utrechse binnestad begint, kump in dees gemeinte langs de dörper Oud-Zuilen (rechterkant), Maarssen (bei kante), Breukelen (bei kante, meh zeker allewijl veural de linkerkant), Nieuwersluis (linkerkant), Loenen (linkerkant), Vreeland (vaanajds de rechterkant, noe ouch de linkerkant) en Nigtevecht (linkerkant). De reveer is vaan belaank veur 't plaotselek toerisme, neet in 't minste um zie greun. Ouch d'n Utrechsen Aa, boe-aon Nieuwer Ter Aa ligk, en d'n Angstel, boe Loenersloot is te vinde, struime door de gemeinte. Tösse de Vecht aon d'n ooskant en d'n Aa/Angstel aon de weskant ligk 't Amsterdam-Rijnkenaal, wat bij Nigtevecht de Vecht raak. Maarssen en Breukelen höbbe industrie aon 't kenaal.
Aon de Vecht steit e groet aontal boetehoezer wat dao in de zeventienden en achtienden iew is neergezat in opdrach vaan rieke lui oet veural Amsterdam (eint vaan de vinsters vaan de Canon vaan de Nederlandse historie), gebouwd in 't Hollands classicisme, mèt dèks Franse häöf en theekoepele.[8] Bekind is 't middeliews Kestiel Nijenrode bij Breukelen; aander kestiele in de gemeinte zien Slot Zuylen, in Oud-Zuilen, en Kestiel Loenersloot, tegeneuver 't gelieknaomeg gehuch. Tösse Breukelen en Loenen ligk 't fort Nieuwersluis, boe-um (en boebinne: 't is e vestingdörp) 't dörp mèt dezelfde naom ligk; 't fort is deil vaan zoewel de Aw es de Nui Hollandse Waterlinie.
Ouch väöl dörpskerne zien bezeensweerdeg. Neet minder es nege kerne vaan de gemeinte gelle es besjermp dörpsgeziech: Kockengen, Loenen aan de Vecht, Loenersloot, Maarssen, Nieuwersluis, Nieuwer Ter Aa, Nigtevecht, Oud-Zuilen en Vreeland.[9] Boete de al geneumde monuminte vèlt in 't bezunder de dörpskèrk vaan Loenen aan de Vecht op, 'n groete, gotische kèrk oet de veertienden tot en mèt vreug-zestienden iew mèt 212 veuj hoegen torie[10] (oongeveer zesteg meter).[11] Wijer kint de gemeinte nog versjèllende aander monumentaol kèrke, windmeules en woenhoezer; in totaol heet de gemeinte anno 2011 824 insjrievinge in 't rieksmonuminteregister.[12]
Demografie en immaterieel cultuur bewirk
De bevolking vaan de Vechtsreek is in mierderheid protestants, mèt 'n aonzeenleke roems-kathelieke minderheid. Bij de Volkstèlling vaan 1971 waor in Maarssen 27,5% katheliek, tegeneuver 35% hervörmp, 9,5% gerifformeerd, 8,5% aander genoetsjappe en 19,5% oonkèrkelek. De toenmaolege gemeintes Breukelen en Loenen gaove e geliekaardeg beeld, dewijl in Nigtevecht minder kathelieke en mie hervörmde woende en in Kockengen nog get mie kathelieke (zij 't nog wel 'n minderheid).[13]
In de dörper vaan de gemeinte Stichtse Vecht weure variante vaan 't Utrechs gesproke.[14] Vaan 't Stad-Utrechs versjèlle ze veural door 't gooddeils oontbreke vaan t-deletie[15] en zeker in 't noorde vaan de gemeinte door de palataol, 'Amsterdamse' oetspraok vaan dentaole.[16]
Historie bewirk
Allewel tot de Vecht allezeleve 'n natuurleke reveer is, kin e deil vaan 't trajek in 12 v. Chr. zien gegrave in opdrach vaan de Romeinse generaol Drusus (zgn. Drususgrach, die evels ouch gans örges aanders kin höbbe gelege). Versjèllende plaotse in de Vechstreek zien bepaold aajd: ze bestoonte al in de vreug middeliewe. Breukelen, oersprunkelek Attingahem, is al ind zevenden iew bekind[17] en waor roond 720 werkterrein vaan d'n evangelis Bonifatius.[18] Kockengen is sinds de negenden iew bekind.[19] In 914 weure Maarssen en Loenersloot geneump, es respectievelek Marsna en Lonoralaca.[20] Loenen volg in 953 es Lona,[10] meh oet de ieder vermelding vaan Loenersloot vèlt op te make tot Loenen, boe 't nao is geneump, al awwer is. In dit jaor woort 't gebeed door d'n Duitse keizer Otto de Groete in lien gegeve aon bisjop Balderik vaan Utrei.[10] Nieuwer Ter Aa, al e jaor of doezend bewoend,[17] greujt vaanaof 1138 roontelum de dörpskèrk.[18] Vreeland begint es Dorssen in de zevenden of achsten iew, meh greujt in ziene bekindere vörm roontelum 't kestiel Vreeland wat dao zoe tösse 1255 en 1260 weurt gebouwd.[21][22] Nigtevecht is joonger: 't weurt pas in 1327 veur 't iers geneump.[23] 't Oostelek veengebeed is pas bewoend sinds 't ind vaan de vieftienden iew.[3]
De Vechtstreek waor iewelaank e welvaorend, meh landelek gebeed. E groet deil vaan 't gebeed bleef, ouch in de Nuien Tied, feodaol bestuurd. 't Aonzien vaan de regio veranderde evels in de zeventienden en veural achtienden iew, wie me hei de bove geneumde boetehoezer góng bouwe. De bouw vaan de Rhijnspoorweg in 1843, boe-aon versjèllende dörper in de Vechstreek 'n statie kraoge, beteikende 'ne groeten impuls veur de regio. In d'n twintegsten iew greujde Maarssen en Breukelen oet tot forenzeplaotse veur Utrech en kaom hei ouch industrie op.
In de ierste decennia vaan 't Keuninkriek laoge op 't groondgebeed vaan de modern gemeinte Stichtse Vecht nog 15 gemeintes, soms mèt e miniem aontal inwoeners: Breukelen-Nijenrode, Breukelen-Sint Pieters, Kockengen, Laag Nieuwkoop, Loenen, Loenersloot, Maarssen, Maarssenbroek, Maarsseveen, Nigtevegt, Portengen, Ruwiel, Tienhoven, Vreeland en Zuilen. Vaanaof 1857 is me begós mèt die same te veuge, boebij iers de kleinste gemeintes woorte opgeheve (zuug de lies vaan geweze gemeintes in Utrech veur details).
Bronne bewirk
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Maarssenbroek
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Kernen Stichtse Vecht
- ↑ 3,0 3,1 Gemeente Stichtse Vecht - Tienhoven / Oud-Maarsseveen / Maarsseveen / Molenpolder / Bethunepolder
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Kockengen
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Loenen aan de Vecht
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Nieuwer Ter Aa
- ↑ Gemeente Stichtse Vecht - Contact
- ↑ EnToen.nu - Buitenhuizen
- ↑ Besjermde stads- en dörpsgeziechter in Nederland (N.B.: in dit euverziech zien de kerne nog verdeild euver de gemeintes Breukelen, Loenen en Maarssen)
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Hervormde gemeente Loenen aan de Vecht - Geschiedenis
- ↑ Meertens Instituut - Maten en gewichten - voet. Dees paasj gief veur d'n Utrechse voot (dee vaan de stad) 265 mm op; dat zouw d'n torie 56 meter hoeg make.
- ↑ Rieksmonuminte in Stichtse Vecht
- ↑ Relevante lemmata in de Winkler Prins Encyclopedie, zevenden drök (1975)
- ↑ Es zoedaoneg erkind door Te Winkel 1898 in Hermann (red.) 1896-1909, Van Ginneken 1913 en Daan 1969.
- ↑ Goeman 1999
- ↑ Hartshoorn 1994
- ↑ 17,0 17,1 Historie vaan Breukelen op de aw gemeintesite
- ↑ 18,0 18,1 Historische Kring Breukelen - Kerken
- ↑ Hervormde Gemeente Kockengen - Geschiedenis
- ↑ Het Utrechts Archief - 914: Eerste naamsvermelding Utrechtse plaatsen
- ↑ Mejanderblog - De Vecht 21 – De geschiedenis van Vreeland
- ↑ Dorpsraad Vreeland - Dorpsplan
- ↑ VanNigtevecht.nl - Historie
Externe link bewirk
-Flag.svg){kind=small}
| |
|---|---|
|
Amersfoort · Baarn · Bunnik · Bunschoten · De Bilt · De Ronde Venen · Eemnes · Houten · IJsselstein · Leusden · Lopik · Montfoort · Nieuwegein · Oudewater · Renswoude · Rhenen · Soest · Stichtse Vecht · Utrech · Utrechtse Heuvelrug · Veenendaal · Vijfheerenlanden · Wijk bij Duurstede · Woerden · Woudenberg · Zeist | |