Hafnium
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Hafnium is e sjemisch element mit 't symboeal Hf en 't atoeamnómmer 72. 't Is e staolgries euvergangsmetaal.
Toepassinge bewirk
In nucleair installaties wie kernóngerzieëjers wuuertj hafnium gebroek es neutronvenger. Anger industrieel toepassinge van hafnium zeen:
- De gooj mechanische en corrosiebestenjige eigesjappe make hafnium hieël gesjik veur 't perducere van vacuümbuzen en leijinge wodoor sjemische stoffe waere verveurdj;
- In legeringe wuuertj hafnium gebroek veure eigesjappe van ónger anger iezer, titanium en niobium te baetere;
- In halogeenverleechting waere hafnium of hafniumlegeringe sómtieds gebroek es gleujdraod;
- Inne Vereinigdje Staote wuuertj óngerzóch wie wied hafnium kan denen es gróndjstof veur e modern nucleair waope, wobie 'nen óngebroekelik lang-laevendje metastabiele aangeslage toestandj van hafnium-187 geforceerdj nao de gróndjtoestandj trögkvèltj. Daobie zów den de gram matterjaal 'n wieväölheid enerzjie vriekómme die inzitj tösse geavanceerdje conventioneel explosieven en splietbaar matterjaal;
- In jannewarie 2007 kónjigdje Intel en IBM aan det ze hafnium(IV)oxied zówwe gaon gebroeken es gatediëlektricum in geïntegreerdje sjakelinge. Hafnium(IV)oxied zal die functie euvernumme van siliciumdioxied, e matterjaal det al fieërtig jaor daoveur woort gebroek. Mit 't gebroek van siliciumdioxied haw me grenze bereik in 't make van ummer kleinder en dus snelder en minder enerzjieverbroekendje halfgeleiers. 't Gebroek van hafnium(IV)oxied maak 't meugelik dees brere te doorbraeken en halfgeleiers te make mit lektronische circuits van 45 nanomaeter veur mit te beginne.