Diafragma
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
In de optica is 't diafragma 'n miestal ron of väölhokege opening in de leechbaon van 'n lens of objectief boedoor leech vèlt. 't Midden vaan 't diafragma vèlt same mèt d'n optische as vaan de binnevallende leechbundel in 't instrumint of objectief.
Väöl fototoestèlle höbbe 'n verstèlbaar diafragma boedoor de hoeväölheid invallend leech kin weure veranderd. Beleechting kin wijer weure beïnvlood door 't wijzige vaan de beleechtingstied mèt behölp vaan de sleter.
D'n iris is 't diafragma vaan 't minselek ouch. 't Midderif weurt ouch wel 't diafragma geneump.
Fotografie bewirk
 |
 |
Bij 'n kleiner diafragma weurt de hoeväölheid doorgelaote leech kleiner en nump de sjerptedeepte touw. Nao gelang de lensopening wijer weurt verkleind, zal de sjerptedeepte wel touwnumme, mer de sjerpte in 't sjerpstèlvlak neet, en dèks zjus minder weure. Teves bepaolt de gruutde en de vörm vaan 't diafragma de bokeh vaan 'n objectief.
Mèt de langere beleechtingstied nump evels ouch de kans op bewegingsoonsjerpde touw.
Constructie bewirk
't Diafragma vaan 'n objectief besteit miestal oet 'n aontal metaole pleetsjes (lamelle) die same 'n cirkelvörmege opening vörme (wie mier lamelle, wie beter 'ne cirkel benaderd weurt). De gruutde vaan de opening (f-opening) kin veranderend weure en is gestandaardiseerd. Ze weurt weergegeve door getalle: het diafragmagetal.
De 'stervörm' dees te wel 'ns zuus es 'n punt op 'ne foto sterk euverbeleech weurt (b.v. de zon) is miestal 'n gevolg vaan interne reflecties op de inwendege ren vaan 't diafragma; door 't aontal punte vaan de ster te tèlle kins te zien oet wieväöl lamelle 't diafragma gemaak is. Dit is 'n optische fout, althans 'n artefak vaan väöl objectieve boe v'r zoe aon geweend geraak zien tot ouch bij foto's die dees aofwieking neet vertoene 't effek digitaal kin weure aongebrach um 'echter' te liekene.
Automatisch diafragma bewirk
In meetzeukercamera's kin 't diafragma altied in de gewinste stand stoon, bij spiegelreflexcamera's weurt de opnamelens evels ouch gebruuk es zeuker. Heidoor kin 't zeukerbeeld erg doonker weure es 'n klein diafragma geselecteerd is, daobij is door de groetere sjerptedeepte 't sjerpstèlle väöl lestiger. Al hiel snel nao d'n opkoms vaan de spiegelreflexcamera woort daorum 't "otomatisch diafragma" geïntroduceerd. Heibij blijf de lens op volle opening stoon, ongeacht 't op de diafragmarink gekoze diafragma. Pas bij 't make vaan de opname weurt 'n pen of hendel in de lensvatting ingeduit boedoor 't diafragma tot de gewinsde weerde slut.
'n Complicatie vaan dit mechanisme kaom nao väöre toen de camera's veurzeen woorte vaan ingebouwde "door de lens" leechmeters. Umtot de leechmeter mèt ope lens mit zouw gein rekening gehawwe weurde mèt 't geselecteerd diafragma. Dit woort oondervaange door de diafragmasimulator, 'n mechanisme wat de stand vaan de diafragmarink euverbrach nao de leechmeter in de camera zelf. Sommege merke, zoewie Nikon gebruukde 'n extern euverbringing die ziechbaar is es 'n soort vaan "versjèt" op de diafragmarink wat 'n penneke op de leechmeter heen en weer bewoog, bij aander merke zien soortgelieke mechanisme intern in de lensvatting aongebrach. Modern oetvoeringe bringe de stand vaan de diafragmarink - veur zoewiet aonwezeg - elektrisch of digitaal euver via kontakpunte die in de lensvatting zien aongebrach.
Diafragma-otomatiek bewirk
Neve 't otomatisch diafragma gief 't ouch nog de "diafragma-otomatiek" (in 't Ingels shutter priority, op 't toestèl dèks aongegeve mèt "Tv" - Time value - of "S"), woemèt de zjuste beleechting verkrege weurt door 't otomatisch aonpasse vaan 't diafragma aon de hand vaan de gemete leechhoeveelheid en de door de gebruker gekoze sleetertied. Umtot 't instèlle vaan 'n bepaold diafragma ouch 'n creatief middel is weurt door väöl fotografe evels de veurkäör gegeve aon "sleetertied-otomatiek" (in 't Ingels Aperture priority, op 't toestèl dèks aongegeve mèt "Av" - Aperture value - of "A"), woebij de sleetertied aongepas weurt aon 't gekoze diafragma. "Programma-otomatiek" pas zoewel sleetertied es diafragma aon veur 'n zjuste beleechting.