Sophocles

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Sophocles of Sophokles (Aajdgrieks: Σοφοκλῆς) (Colonus, 496 v.Chr. - Athene, 406 v.Chr.) waor eine vaan de drei groete Attische tragediediechters neve Euripides en Aeschylus.

Biografie

Sophocles woort gebore in 496 v.Chr. in Colonus Hippius, e veurstedsje vaan Athene, es zoon vaan 'ne rieke waopesmeed. De jonge Sophocles kraog 'n gesoigneerde opveujing, zowie op sportief es ouch op artistiek vlaak

In 480 v.Chr. kraog heer, wie heer 'ne jong vaan 16 waor, de leiing en trejde op es staaroetveurder bij 'n triómffies nao de Slaag bij Salamis, volgens de legende oonder 't goodkäörend oug vaan Aeschylus, dee eine vaan de gehöldegde waor, wijl oondertösse e paar kilometers wijer op 't eilaand Salamis Euripides gebore woort.

Sophocles droog kinnelek zien literaire gaof euver op zien naokoumelinge. Ziene zoon Iophon waor ouch tragediediechter, zjus wie 'ne basterdzoon Sophocles 't Joonk, dee in 't pebliek zien vol sympathie genoot.

In 468 v.Chr. naom heer veur 't iers deil aon de Dionysia, in 't gehiel heet heer daarteg kier deilgenaome (aongezeen heer 123 stökker heet gesjreve en ederskier de deilnaome oet veer stökker bestoont). In die lang carrière zaw heer meugelek 24 kier d'n ierste pries höbbe gepresteerd (458 góng de pries veur de lèste kier nao Aeschylus, en in 455 woort Euripides veur d'n ierste kier geselecteerd). Heer waor de poelekesautäör vaan 't Atheens pebliek. Zie wèrk woort gekinmerk door 'n groet netuurlekheid en vertoent minder pathos es de stökker vaan Aeschylus en Euripides. Bij Sophocles steit de mins es individu mie centraol. Heer is responsabel veur zien eige käöze. Soms weurt heer misleit en verlaat 't inziech. Dèks wèrk d'n autäör mèt contrasterende personages.

Sophocles behuurde bis eine vaan de hoegste kring in Athene. Same mèt oonder mie Herodotus (sjriever-historicus), Anaxagoras (filosoof), Hippodamus vaan Milete (arsjitek) en Phidias (beeldhawwer) maakde heer deil oet vaan d'n artistieken en intellectuele krink roontelum Pericles.

Heer bekleide inkel hoeg polletiek en militair functies:

in 443 v.Chr./442 v.Chr. waor heer Hellenotamias (eine vaan de tien curators vaan d'n Delische Boond
in 441 v.Chr. kraog heer same mèt Pericles 't öpperbevel in 'n militair campagne contra Samos
In de periood 425 v.Chr.-420 v.Chr. bekleide heer relizjieus functies: oonder mie es preester vaan Asklepios stèlde heer zien hoes es besjikking vaan de eredeens, in aofwachting vaan de voltoeiing vaan 't nui heilegdóm veur Asklepiod. Her componeerde ouch e cultusleed es ier veur Asklepios
in 413 v.Chr., tiejes de bestuurlek crisis die waor oontstande nao de Atheens mislökking vaan de Siciliaonse expeditie woort heer aongestèld es próboulos mèt bezoonder regieringsvolmachte.

't Groetse deil vaan zien oeuvre kaom tot stand tiejes de somber oorlogsjaore vaan de Peloponnesische Oorlog, boevaan de actualiteit häöm wel eins inspireerde. Zoe kaom beveurbeeld zien bekènde Keuning Oedipus tot stand nao de pestepidemie die de Atheense bevolkering decimeerde. In 407/6 kaom zien allerlèste wèrk tot stand, Odipous te Kolonos ('t stök woort pas postuum oetgeveurd in 401 v.Chr.).

Wie zien rivaal Euripides in 406 v.Chr. hiemelde, zoog me Sophocles in de rouw. Zelf hiemelde heer nog datzelfde jaor op de gigantisch hoeg leeftied vaan 90 jaor. Op force vaan de biografe, oonder mie in de Souda, verslikde heer ziech doejelek wie heer tiejes e bankèt op verzeuk declameerde oet zien poelekesstök, de Antigone.

Heer heet in zien gans carrière 120 stökker gesjreve, boevaan evels meh zeve bewaord zien gebleve.

Brón

Nederlandstaolege Wikipedia