Reptiele

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Eine vertegenwoordeger vaan eder vaan de veer bestaonde reptielordes: Mèt de klok mèt de Sópsjèldpad (Chelonia mydas), d'n tuatara (Sphenodon punctatus), de Nijlkrókkedil (Crocodylus niloticus) en de Sinaïagame (Pseudotrapelus sinaitus).

't Begrip "reptiele" is get wèllekäöreg: De veugel zien feitelek 'n sterk oontwikkelde en gespecialiseerde orde vaan reptiele.

Reptiele (Reptilia) zien 'n klasse vaan de gewervelde diere. Ze zien in 't Paleozoïcum oontstande en waore in 't Mesozoïcum hiel dominant aonwezig; paleontologe spreke daorum wel vaan 't "Tiedperk vaan de Reptiele". De reptiele höbbe 'ne leerechtegen hoed en kroepe miestal euver de groond (slange höbbe hun pu zelfs gaans verlore). De allewijl levende reptiele zien allemaol kaajdbleujeteg. Diverse fossiel reptiele mote evels wermbleujeteg zien gewees, boe-oonder de Pterosaurusse en mesjiens ouch diverse Dinosaurusse.

Definitie

De veugel zien oet de reptiele geëvolueerd (oet dinosaurusse, perceizer gezag); ze zien dus feitelek mer 'n sterk gespecialiseerde orde vaan reptiele. Daodoor vörme reptiele gein feiteleke einheid in fylogenische zin, meh is 't bestoon vaan hun klasse 'n kwestie vaan conventie (zuug parafyletisch taxon veur mie dao-euver). Concreet gezag: alle levende ordes vaan reptiele same höbbe geine gemeine veurawwer deen de veugel neet höbbe. Ouch zoogdiere stamme vaan reptielechtege bieste aof (zuuch ouch: zoogdierreptiele). Zij zien evels ieder aofgesplits es de veugel, en de lèste gemeine veurawwer vaan alle reptiele en veugel waor geine veurawwer vaan de zoogdiere.

Wèlt me alle reptielechtege bieste en hun naozaote in ein claad bringe, daan vörme de reptiele, de zoogdiere en de veugel same 't oonderriek Amniote.

Indeiling

De reptiele weure traditioneel verdeild in veer ordes: Slange, Herdisse, Krókkedille en Brögkherdisse. Oonderzeuk door de jaore heer heet aongetuind tot de Slange en de Herdisse toch neet zoe wied oeterein stoon. Ouch de plaots vaan de väöl oetgestorve gróppe is intensief bestudeerd. Dit lievert, get versumpeld, 't volgende op:

• Pareiasauromorpha †
• Younginiformes †

Neodiapsida

• Lepidosauria
  • Ichtyosauria †
  • Thalattosauria †
  • Brögkherdisse (Rhynchocephalia)
  • Squamata
    • Herdisse (Sauria)
    • Wörmherdisse (Amphisbaenia)
    • Slange (Serpentes)
  • Sauropterygia †
    • Placodontia †
    • Eursauropterygia †
    • Plesiosauria †
• Sjèldpadde (Testudines)

Archosauromorpha

• Rhynchosauria †
• Proterosauria †
• Phytosauria †
• Krókkedille (Crocodilia)
• Pterosaurusse (Pterosauria) †
• Dinosaurusse (Dinosauria)
  • Saurischia
    • Veugel (Aves; zuug bove)
  • Ornithischia †