Perzoeën

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Etruskische aafbeelding van Phersu of 'ne gemaskerde miensj

't Concept perzoeën haat mieë betekenisse:

Perzoeën in de betekenis van alledaag betekent 'ne bepaalde miensj dae in sociologische zin 'n bepaalde ról (vrów, vader), e ambt (bv rechter), e beroep (bv verpleegster) of 'n herkomst (bv Europeaan) haat, en an wae in juridische zin 'n vasgesjtèlde identitèèt mèt rechte en plichte toegekènd wert.

Perzoeën in filosofische zin wert dör sommige, mèt es achtergroond 't Grieks-Romeins-Christeleke waeltbeeld, es 't waeze van 't miensjzieë besjowd: d'r miensj es perzoeën wert 'n bepaalde keuzevrieheed en verantwoordelekheed vör zie handele toegesjraeve. Mèt dit miensjbeeld zeunt bepaalde rechte, wie de miensjerechte, en plichte verboonde. Aander filosofische sjtrominge zeente 't concept perzoeën neet beperkt töt d'r miensj. Wer aander wieze dit concept ooch aaf vör d'r miensj, dae ze dan oonderbringe in de categorie van de aapechtige.

Etymologie

D'r herkomst van 't waoërd perzoeën is neet gaans gekaand. 't Haat twieë groeëte theorieë. Vas sjteet dat 't waoërd in de middelieëwe oet 't Latiense persona „Maske van 'ne toneelsjpäöler“ in 't Duutsj övergenaome is. D'r oorsjprong van d'r Latiense term is evvel oonderwaerp van diskussie.

't Bekaandst is de aafleiding van 't Latiense per-sonare, „dörkleenke“ (namelek de sjtèm dör 't maske). 'ne Vergeliekbare verklaoringspoging vindt me in de aafsjtamming van per-sônare, per-zônare, „verklèjje“.

Sommige wetensjappers haowe 't concept vör 'n aafleiding van 't Griekse prosôpon, „maske“, „ról“, „miensj“. 'n Aander, en dör de mètste etymologe vör warsjiengleker gehaowe theorie zów d'r term aafsjtamme van 't Etruskische waoërt phersu „maske“.