Paumebuimke

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Glimmende, greunblievende blaedsjes van 't paumebuimke

Paumebuimke (Buxus sempervirens)

't Paumebuimke (Nederlands:Palmboompje) ies de plantesoort Buxus sempervirens oet de Paumeboumfamilie. Oarsjprónkelik ies de plant aafkómstig oet 't Miedelands-ziègebeed, meh ze kump ouch veur in Zuud-Belsj, Frankriek en Ingeland. ’t Gesjlach Buxus (Latiens veur palmboum) tèlt 40 soorte.

De plant

’t Sjtruukske ies greunblievend mèt tegeneuverein sjtaonde blaedsjes. Van bove dónkergreun glimmend, van óndere geelgreun. 't Paumebuimke weurt es tuinplant gekweek. 't Kènt, nao väöl jaore, tot boum oetgreuje. De bleuj ies greun-gaelig in gruupkes bie-ein, in mièrt en april. Klein blievende soorte were langs borderreng of es hègkskes geplant. Ze kènne in allelei vörme gesjnoeid were. Vermeerdering gebeurt door sjtekke.

Paumehout

’t Hout, paumehout geneump, kump van twiè Buxus-soorte. ’t Turks paumehout, (boxwood of bux), aafkómstig van B. sempervirens, greujt in Europa en Azië, haet ’n zjwoarder en vaster kwaliteit es ‘t East-London paumehout of Cape box (B. macowan) oet 't zuje van Afrika. Vanwege zien fien nerve ies ’t lestig te sjpliete, meh good te bewèrke. De kleur ies liech tot sóms dónkergeel. ’t Duurzaam hout weurt gebruuk veur blaosintrumente, móndsjtökker daovan, sjaaksjtökker, boetseersjpatele, handvatte en sjtele van gereidsjap, lienetrèkkersj veur de sjoester en zaalmeker (vreuger), lineale en meetlatte, inlèkwerk, houtdrièjwerk en sjniejwerk.

’t 'Hout' van de palm haet ’n ander sjtructuur es dat van ‘ne loofboum of naoldboum en ies neet gesjiek veur tummer- of sjrienewerk.

Folklore

Op 't fiès van Paumezóndig were de tekskes van dees plant gebruuk um paumepaosjes te versere. Tekskes were in de katholieke kèrk gewiejd um ze te gebruke ter aafwering van ónheil.