Orde (vereiniging)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Orde ies 'n vereiniging of 'n congregatie van persone, die ziech aan 'ne bepaalde reigel haet gebónge. D'r besjtoon geistelike ordes en ridderordes.
Bie 'n geistelike orde weurt gesjtreef nao volmaakheid en weurt in gemeinsjap geprobeerd te leve volges, door de Katholieke kèrk goodgekäörde, reigele. Dit gebeurt meistal in kloastersj woa zuustersj, nónne, moniale, monnikke, ,broedersj (fratersj) of preestersj (patersj) ziech conformere aan dae reigel. Bekènde kloasterordes zin de Fransiscane en Benedictiene. De leiding van zoan gemeinsjap besjteit oet de euverste, abt of proos
Rangorde
bewirkGeistelike ordes were nog ins ónderverdeild in Twiède en Driede Ordes.
- De Ièrsjte Orde ies de kloasterorde.
- De Twiède Orde ies d’r veur vroom vrouwe, die ziech tot de bedelorde höbbe beperk. Es veurbeeld zin de Clarisse die de twiède orde vörmde in de orde van de Minderbroedersj.
- De Driede Orde ies 'n geistelike vereiniging, woavan de lede laeve volges 'ne vezachtende reigel van 'n kloasterorde es seculiere (waereldlik) of es reguliere aanhenger. De lede van de regulier (óngetrouwde) Driede Orde groepere ziech in laefgemeinsjappe, zónder ziech èvvel te conformere aan de sjtrakke reigel van ’t kloaster. ‘t Geit hie meistal um vrouwelike religieuze.
De seculier Driede Orde houw ’t karakter van ’n vroom broedersjap, ónder geistelike leiding van minderbroedersj, Dominicane of Karmeliete.
Sjappeleer
bewirkLede van sómmige ordes houwe de geweunte um 'n sjouwerkleid op boorsj en rök en euver 't habiet te drage. Later, bie leke, woort zoan sjappeleer (scapulier) in 'n kleiner vörm ónder de kleier gedrage.
Ridderorde
bewirk'n Ridderorde ies 'n vereiniging van geistelike of waereldlike riddersj, zoewie de Duutsje Orde