Oligarchie

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

'n Oligarchie (aajdgrieks : ολιγος (oligos) = wènnig en αρχειν (archein) = heersen) is 'n hieërsjappiej va ènnige, mètstens töt de beväörrechte klasse behurende luuj (zoowie edele, regaente, preesters). In 'n oligarchie is de autoritèèt van de wètte aafgeleid van de autoritèèt van dis klèng elite. 't Is èng van de driej sjtaatsvorme besjraeve däör Aristoteles, dae de oligarchie identificeert als d'r 'sjlechste' variaant va aristocratie.

Beroemde oligarchieë

De beroemdste oligarchische sjtad waor Massalia, oeëvan de sjtaotsinrichting in de aodhèèd de bewoondering genaoët. Ooch de poleis Sjparta en Athene zeunt oeëts väörbeelde gewes van oligarchieë, zjuus wie ènnige Nederlandse sjtaej in d'r 17e en 18e ieëuw. Ooch de Fenicische handelsjtad Carthago waor 'n oligarchie.

Oligarchische elemaente bie verkezinge

Volgens sommige politicologe bevatte verkezinge nog ömmer 'n oligarchisch elemaent. Kezers zeunt geneigd perzoeëne te keze die èng of mieërdere èègensjappe vertuëne, die es positief beschoewd werre en daobie zaeldzaam zeunt. Wieër zeunt ze geneigd öm luuj te stèmme die op èng of andere meneer opvalle, of bekaand zeunt. Daodäör haat nèèt èèdere kandidaat a priori aeveväöl kaans öm gekaoze te werre. Wieër zeunt rieke luuj, of luuj mèt rieke boondgenote, baeëter in sjtaot öm 'n verkezingscampagne te veure en luuj te mobilisere, es luuj die minder gaeld haant.

Dis oonvermijdelijke oligarchische elemaente haant ooch hönne weersjlaag op de samesjtèllinge van de lieste. Toch zowwe dis elemaente gèè argumaent taege de democratie es theorie vörme. D'r väörsjproonk va sommige kandidate zow weggenaome kinne waeëre däör wètgaeving (beväörbeeld däör an alle kandidaten aeveväöl campagne-gaeld ter besjikking te sjtèlle). Aander väörsjpronge dene es secundair te gelde.