Mieraedig

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Mieraedig (Armoracia rusticana of Cochlearia armoracia) is 'n plantj oete kruutsbloomfemielje (Brassicaceae). De plantj steitj bekèndj veure witte penroot dae aetbaar is. Ieës vörmp ze 'n rozet van puntjige, getandje blajer mit lang stele woraan ènj mei heljer witte bleumkes kómme. De plantj haet 'n oearsprunkelik verspreijingsgebied van Zuudoeas-Europa toet Wès-Azië en greudje op reveerkantje. De plantj haet zich wiejer versprèdj euver Europa, Amerika, Japan en Nuuj-Zieëlandj door 't gebroek es haofplantj.

Toepassinge

De witte root, dae väöl vitamien C bevatj, wuuertj gerasp wobie 'n vlöchtige verbinjing, allylisothiocyanaat, vriekump, die 'ne sjerpe, op mósterd liekendje, smaak haet. De stof wuuertj bieje kneuzing vanne celstructuur vanne root door 'n enzym aangemaak. De smaak löp daonao snel trögk. Toeveuging van zoer, bie veurkäör aek, geitj dees reactie taengen en stabiliseertj de smaak.

De root waas driedoezjendj jaor trögk al bekèndj bieje aaj Grieke en wuuertj väöl in Naord- en Centraal-Europa toegepas. Inne juudse keuke wuuertj t'r gebroek es smaakmaker, wie bie vis. Tiejes Pesach wuuertj mieraedig gegaeten es "maror", 't bitter kroed det symboeal steitj veure lestigen tied daen de joeade hawwe tiejes de slavernie in 't Aad-Egypte. In Japan is 'ne sterkere variant, wasabia japonica, dae neet mit zoer wuuertj gekómbineerdj en e vas óngerdeil van sushi is óngere naam "wasabi".

De root is hieël populair inne Vereinigdje Staote en wuuertj veural in 't struimgebied vanne Mississippi róndj St. Louis verboedj. De teelt begós hie róndj 1800 door Duutsje immigrante.