Mauna Kea
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Oeals. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Mauna Kea (hawaïaans veur Witte berg) is ein sjlaopende vulkaan. Mit ein totaal heugte van 10.203 maeter, gemaete vanaaf 't leegste puntj van ziene voot, in'ne Hawaïtrog op'pe baom van'ne Grote Oceaan, is 't de hoogste berg ter waereld. De vulkaan kumptj 4214 maeter baove de zeesjpegel oet.
In taegesjtelling toet de d'r naeve gelaege Mauna Loa is Mauna Kea neet actief en weurdj besjouwdj es sjlaopendje vulkaan. De laeftied weurdj gesjatj op 1 miljoen jaor, de aajste gevonje sjtein zeen ongeveer 200.000 jaor aad. De vulkaan waas ongeveer 4000 toet 6000 jaor geleje veur 't lets actief; d'r ware toen minstens zeve oetbarstinge. Hae haetj al eerder ein sjlaopendj besjtaon gehadj det langer doerdje den 4500 jaor, dus 't huidige gebrek aan activiteit is gein teike det de vulkaan definitief is uitgedoufdj.
Op'pe Mauna Kea is ouch 't Mauna-Kea-Observatorium, ein van'ne grootste sjterrewachte ter waereld. Dao sjtaon de noe sjterkste telescope opgesjteldj Omdet telescope heel geveulig zeen veur bewaeginge in'ne ongergrondj, want den kint de telescoop inins gein sjter meer vinje, is det ouch ein meneer om te controlere of de vulkaan nog sjteeds sjleuptj.
Vanaaf 2002 luiptj d'r ein nuuj projek om ongerzeuk te doon nao 't binneste van ein vulkaan, 't zogenumpjde deepbaor project. De sjtein die door de baor nao baove waere geveurdj kinne zo meer informasie versjaffe euever 't ontsjtaon van'ne aarde.
