Mögke

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Mögke zeen vlegendje insekten oete orde twieëvläögelige (Diptera) enne óngerorde mögke (Nematocera). Sómmige saorte lieke qua uterlik mieër op vlege, spinnen of zómmervlegen es op anger mögkesaorte.

'n Mögk is einveljig bekeken 'n primitieve versie van 'n vleeg en haet e klein, dun en fragiel lief, zès dun puuet, meistes twieë vaerechtige antèns womit hieël good gäör waorgenómme kan waeren en 'ne kleine kop mit döks 'n zichbaar zuugsnoet. 't Guuef waal saorte die get grótter waere, meh dees höbben ummer 'ne lankwirpige boew en meistes sprieterige puuet. Sómmige mögke, wie knutte, höbben aevel 'ne vleegechtigere boew, en waeren ouch waal zandjvlege geneump. Alle mögke höbbe 'n zuugsnoet, meh wiedeweg de meiste saorte kónne dao neet mit biete. De mögke die waal kónne biete behuuere toet versjillige femieljes, wovan die vanne staekmögke (Culicidae) óngetwiefeldj de bekèndjste is. Saorten oet dees femielje zeen ónger anger de malariamögke (Anopheles) die bieje miens indirek verantjwäördelik zeen veur mieër es e miljoean doeaj luuj de jaor. Ouch anger mögke kónne veur euverlas zörgen al kónne die neet biete, wie de lankpoeatmögke wovan de lerve graas aantaste, motmögke, die massaal kónnen opduke bie 'n gesprónge riolering en roewmögke die in hieël groeate zwerme kónne veurkómme die 't verkieër kónne hinjere. Daobaove bringk 't trille vanne vläögele vanne mögken e zoemendj geluid veurt, det door luuj döks es hinjerlik wuuertj ervare.

Mögke laeve van plantjesappe wie nectar en zeen vrie ónopvallendje insekte. De twieë vläögele waeren in rös achtere rögk gevajen en 't echels paar puuet is bie väöl saorte langer en stèk in rös nao achter. Dit duitj 'n mögk veur eventueel aanstörmendje vieënj waor te numme; inplaats dees te zeen veultj de mögk de lóchverstuuering mitte achterpuuet en vluueg snel eweg bie gevaor.