Lies Cillekens-Cox

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Lies Cillekens-Cox (1923-2009) waas 'n sjriefster in ’t Remunjs. Ze is aafkomstig oet de Remunjse binnesjtad. Det deil van de waereld haet häör absolute leefde en die dreug zie oet, wo ’t ouch mer kan. Van kienjs aaf aan haet zie prima Remunjs geleerd. Ze haet ouch väöl kinnis euver häör sjtad en de bewoners daovan mitgekrege. Det maak häör op dit moment (2008) toet eine van dae kleine groep dae alles euver Remunj en ’t Remunjs wit. ‘Remunj’ hèlt dan neet allein in de geboewe van de sjtad mit alle typische kinmèrke daovan, mer ouch kinnis van de Remunjse miense.

Cillekens-Cox is neet allein besjouwster. Zie duit ouch mit alle inzat mit aan ’t Remunjs laeve. Mit häöre man Har haet zie teentalle jaore mitgelaef bie ’t Keuninklik Remunjs Mannekoor. Zie is opgetraoje in allerlei programma’s en documentaires euver alles waat Remunjse vrouwe en kienjer op ’t inj van d’n oorlog – vanaaf kersmes 1944 - höbbe mitgemaak. Remunj waas frontsjtad gewaore, 3000 manne en jongens, tösse de 16 en 60 waerde in december nao Duitsland gedeporteerd. De vrouwe en kienjer bleve achter es laevend sjild tösse twee fronte, toet de situatie neet meer te haje waas. Ouch zie móste op transport: in januari en februari 1945. De meiste van die vrouwe en kienjer kwame veur maondje in Frieslandj terech, zie kome pas in juni 1945 trök in ein zjwaor gehavende sjtad.

Werk

Häör herinneringe aan die rampjaore haet ze dökker opgesjreve en nog väöl dökker vertèld. Es sjriefster haet zie in bienao al häör werke häör sjtad en alles waat dao-in reilt en zeilt toet óngerwerp. Mer zie is neet poesleef of romantisch. Zie ergert zich oppertied aan sjloopwerk, sjlapheid, ónbenul en nieksweterie. En det geveul sjrief ze oet: in prozasjtökker, in gedichte of in toneelsjtökker. Väöl werk van häör is waal väöl gebroek mer noots gedrök. ‘t Geit in Remunj van handj toet handj róndj. Van tied toet tied wilt ouch häöre naam waal ins van ’n gedich of ’n prozasjtök aafvalle. Lies vinjt det neet zo erg. Es d’r mer aandach is veur alle missjtenj. Zie zaet ouch det zie neet oet is op ’t bie-einbringe van al häör werk. Volges häör zól häör book verlaore gaon tösse al die doezjende beuk per jaor. Daomit óngersjat zie de waerd van häör werk. In allerlei Remunjse verzamelbundels van tekste van de letste dertig jaor haet Lies häör biedrage sjtaon. Oet alles bliek häör eigezinnige leefde veur häör sjtad en de miense: mer det is waal depe leefde.

Carnaval

Jaorelank haet Lies de ganse teks of ’n groot deil van de kienjervastelaovesrevue gesjreve. De gedichskes en vertèlselkes dao-oet kump me geregeld taege in peutersjpeelzale en in groep 1 en 2 van de basissjool. Zie sjrief ouch veure vastelaovesgezèt van D’n Uul ’t Zjwetkammezaol, en veur de gezet van de Uulejeug, D’n Uulewapper. Det letste gezètje is uniek veur Limburg: de jeugprins haet zien eige gezèt.

Kaainaas

Häör vaste rubriek haet zie – ónger de sjoelnaam ‘Kaainaas’ – op de seniorepagina van hoes-aan-hoesblaad De Trómpetter. Dao-in pak zie alles aan waat volges häör aangepak mót waere. Zie sjrief altied in ’t veurdeil van de geweune man of vrouw, van de ajere, van de allerkleinste; Lies is emes die pertie trèk veur de zjwakere. Zie duit det zónger deukskes dróm te drejje. Bevèlt get häór neet, dan sjrief ze det oet. Det duit ze in die sjitterende taal die ze zo good meister is.

Cabaret

Ze leet zich gemekkelik insjpirere, veural es ’n óngerwerp häör raak. Jaorelank verzorgde zie de tekste veur de cabaretgroep van ’t Katholiek VrouweGilde. Zie sjpeelde zelf dao-in mit. Lies goof in de vastelaovestied fascinerende conferences oppe biljaar, in ’n kefee det dan ‘Circus Willems’ hèt. Det wilt heel get zègke in Remunj!

Toneel

Wie de Remunjse VrouweRaod (RVR) ‘t probleem van de Mantelzorg ane orde wól sjtèlle, waas Lies ’t die ’n sjtummingbepaolend toneelsjtök sjreef: ‘Wie mót ’t noe mit mam!’ Kinmèrkend zeen de pittige dialoge dao-in en de sjerpe verwiete van d’n eine nao d’n angere. Waem nao det kort toneelsjtök kiek, zit toet euver zien ore in de aangereikde probleme. Mer ’t sjtök hilt op mit milje humor.