Koupkraf
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Begrip koupkraf of koupkrach guuef aan wieväöl geujer 'n hoeshaje kan koupe mit 't bestaejbaar inkómme. Bie e geliekblievendj inkómmen en stiegendje prieze daaltj de koupkraf. De koupkraf daaltj ouch bie stiegendje belastinge ómdet den 't bestaejbaar deil van 't inkómme daaltj. Es 't gestanderdiseerdj inkómme sterker stieg es de prieze den nump de koupkraf toe.
't Begrip wuuertj gebroek veure (reëel) óntwikkeling van 't inkómme vas te stèlle of veure welvaartsversjille tösse hoeshajes.
Óm veur beleidsènj de koupkraf inzichtelik te make wuuertj ónger anger de inflatie beraekendj mitte consumentepriesindex. Det is de waerd van e mendje van geujer en deenste det 'n hoeshaje zal aansjaffen in 'n bepaoldje periood. In kómbinaasje mitte gemiddeldje inkómmesóntwikkeling kan mitte inflatie de (gemiddeldje) koupkrachóntwikkeling euver mieërder periode waere vergeleke.
Koupkrafciefers waere döks gedifferentieerdj nao doelgruup. Hiedoor besteit de meugelikheid specefiek in kaart te bringe wie de koupkrachóntwikkeling veur minima, gezinne mit kinjer, middeninkómmes of anger (sub)gruup oetpak. De euverheid kan hieop inspele door specefiek beleid veur 'n bepaoldje groep te óntwikkele. Beraekeninge euvere koupkraf waeren in Nederlandj döks gemaak door 't Centraal Planbureau (CPB) en 't Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting). 't Nibud beraekentj eder jaor mit Prinsjesdaag wie de koupkrach verangertj. Veural euverheidsmaotregele, priesóntwikkelinge en loeanstieginge zeen van invlood op 't koupkrafniveau van hoeshajes. De koupkrafplaetjes van 't Nibud gaeven inzich inne maot van dezen invlood en maken 't meugelik de óntwikkeling vanne koupkraf euver versjillige periode te vergelieke.