Kesjteël Wolfrath

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kesjteël Wolfrath bie Houtem, ingankspaort veurbörch mèt daorbaove de alliantiewaopes van de femielie Van Bentinck-Van Breyll.

Kesjteël Wolfrath is gelaege in de ómgaeving van 't Nederlands Limburgse dörp Houtem dat allewiel deil oetmaak van de gemeinte Zittert-Gelaen.

Besjrijving van 't kesjteël

't Kesjteël besjteit oet tweë haoks op elkaar ligkende vleugels mèt op 't oeteindj hievan 'ne veerkantje, oetsjprèngende hooktaore. 't Geheël haet 't uterlik van 'n heërehoes en is gelaege op 'n geheël ómgrach terrein. De hooktaore haet 'n klokvórmig helmdaak dat aan de baovezie wirt geslaote door 'n topkoepelke. In de hoofvleugel bevundj zich 'n hèlsjteine omlieste toegankspaort die is bekroand mèt drie, in nisse geplaatsjte, vergölde böl. De paort is beriekbaar via 'n gemetselde baogebrök euver de grach. 't Geboew haet 'ne graote en 'ne kleine zaal die allebei zint veurzeen van 'n balkeplefónge. De graote zaal haet 'n natuursjteine sjouw oet 1628 en wiejer 'n aantal waopesjilde, leëuweconsoles en pilasters. De kleine zaal haet 'n sjtöcversering oet 1634 in de vörm van medaillons mèt barokke ornamente. Wiejer zint d’r 'n aantal aafbeeldinge van Latiense kirkvaders, ènnige sjoarsjteinmantjels in Lodewijk XVI-stiel, 'ne Ionische zulesjouw mèt leëuwenköp en sjtöcverseringe.

Bie 't kesjteël sjteit 'n ómgrachde veurbörch mèt dao-in 'ne U-vormige neerhaof oet 1663. De middevleugel haet 'ne paorttaore veurzeen van mergelsjteine hookblök en 'n ingezjwenk sjilddaak. Baove de paort bevundj zich 'n alliantiesjild oet 1663 van de femielie Van Bentinck-Van Breyll. De paorttaore is toegankelik via 'n sjteine baogbrök. Aan de bènnezie van de aosvleugel bevundj zich 'n madonnabeeldje in 'n cartouche-nis.

Allebei de baogbrögke zint vervangers van veurmalige basculebrögke, wovan nog deile zichbaar zint.

't Kesjteël haet sins de boew hievan tweë eëuwe geleje gein wezelike verangeringe óngergaon, wodoor völ eigetiedse boewdetails gehandhaafd zint. Waal zint tweë zieje van 't aorsjprónkelike rechhokige gróndjplan noajt oetgeveurd.

Boete de ómgrachting haet 't kesjteël 'n 19e eëuws landjsjapspark mèt tweë oprielane.

Gesjiedenis en beweuners

De awtstee vermèlding van Wolfrath is de 12e eëuw, in de Gulikse tied, toen 't 'n bueteleën waas van de Heëre van Valkeberg, met name van Gosewijn I-VI van Valkeberg. Väöl meë es 'ne haof zal 't in daen tied neet zint gewaes. Es riddermatig hoes waas 't veur 't eësj vèrmeld in 1386 es óngerkómme van de Limburgse gesjachten Van Haren, Van Wijlre en Van Vlodrop. Vanaaf 1590 kaom 't hoes, doordat Maarten Van Bentinck trouwde mèt Petronella Bronkhorst-Baatenburg, in bezit van dees femielie Van Bentinck. De in 1626 euverleje Maarten Van Bentinck woort op dees maneer de sjtamvader van dees femielie. Zoon Philip Hendrick Van Bentinck boewde in 1628 't hujige kesjteël en in 1657 boewde ha de deensgeboewe d'r bie getuge de jaortalankesj die hie-op zint aangebrach. 't Alliantiewaope Van Bentinck-Van Breyll oet 1660 aan de bènnekantj van de veerkantje paorttaore is aangebrach ter eëre van Johan Wolfgang Willem Van Bentinck en Maria Van Breyll. In 1661 kaom de souvereiniteit van Wolfrath bie het verdeilingstractaat in hènj van de Sjpaanse keuning. Óngertösje waas de femielie ouch al sins 1707 in 't bezit gekómme van 't naobiegelaege kesjteël Lömmerich.

De femielie Van Bentinck bleef eigenaer van 't kesjteël Wolfrath pès 1802, toen woort 't geconfisqueerd door de Franse. De lètste heër van Wolfrath en Lömmerich waas Maximiliaan Van Bentinck.

De nuje eigenaer van Wolfrath woort de Mesjtreechse landjeigenaer jónkheër Guillaume Domenique Aloys Kerens. Hae voogde vanaaf toen "De Wolfrath" aan ziene naam toe. Kerens waas gebaore in het Belsje Mechele en waas van 1816 pès 1820 lidj van Provènsjaal Sjtaote van Limburg en van 1820 pès 1826 lidj van de Tweëde Kamer der Sjtaote Generaal veur de Provincie Limburg. Hae is getrouwd in 1819 mèt jónkvrouw Maria Lucia Eugenia Ruijs de Beerenbrouck. Door vèrerving kaom 't kesjteël in 't bezit van dees femielie Ruijs de Beerenbrouck. Dit bleef zoa pès 1989 toen baronesse Maria Mathilde Caroline Philippine Hubertine Ghislaine De Loë, echgenote van de wiele jónkheër mr. Gustave Alexander Marie Johannes Ruijs de Beerenbrouck, euverleej.

't Heje

De boetesjte grach sjteit allewiel dreuëg en 't geheël liek nog al wat óngerkómme.

't Kesjteël is, naodat 't nao 1989 diverse keëre van eigenaer verwisselde (wo-ónger ouch de naoste buur autofebriek Nedcar) , rondj 2000 gerestaureerd. Allewiel besjtaon d'r planne óm 't te gaon gebruke es trouwlocatie mèt euvernachting.