Kesjteël Grasbrook
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Kesjteël Grasbrook is 'n kesjteël in Nederlands Limburg gelaege aan de Bornerwaeg tösje de kirkdörpe Bor en Lömmerig in de gemeinte Zittert-Gelaen.
Besjrieving van 't kesjteël bewirk
't Hujige kesjteël is 'n tweëlaogs, óngerkelderd rechhokig hoes en is klein van omvank. 't Haet in- en oetgezjwenkte gaevels die zint veurzeen van neet minder dan 63 sjeetgate. Op de aoshook haet 't kesjteël 'ne rónje, gemetselde traptaore mèt sjpeklaoge oet mergelsjtein. De houte kern van de traptaore is gevörmp door 'ne baumsjtam dae bie de aorsjprónkelike boew, meë dan 400 jaor geleje, hie-in is verwirkt. Op de weshook, diagonaal taegeneuver de traptaore, haet 't kesjteël 'n arkeltäöreke.
't Kesjteël haej oarsjprónkelik 'n ómgrachting die noe dreuëggelag is en nog mèr kaum herkènbaar is. Oet de in de gaevel aanwezige jaortalankers bliek dat 't kesjteël in 1596 geboewd is. 't Baovesjte deil van de traptoare zou in de eësjte helf van de 17e eëuw zeen verheuëgd, aevel zónger de mergelsjteine sjpeklaoge. De gordingkap en de sjpantbein zint nog van 't originele geboew. 't Kesjteël haet waarsjienlik aan de achtergaevel 'n paortgeboew gehad, zoa-es afgeleid kan waere oet 'n aantal fundamente die in de baojem zint aangetróffe. Nao 't in kaart brènge van dees fundamente zint dees weer mèt de grondj bedèkt.
Inwèndig zint ouch nog de originele sjtöcplefónge, sjouwe en 'ne sjpiltrap aanwezig. In 1987 haet 't kesjteël 'n ingriepende resteratie óngergange, wo-bie de kruus- en kloasterkoziene en 't arkeltäöreke woorte gereconsjtrueerd.
Gesjiedenis en eigenaere bewirk
De gesjiedenis van kesjteël Grasbrook hink nèj same mèt 't aeve wiejerop gelaege Kesjteël van Bor, mèt name mèt de femielie Van Drimborn die in de 16e eëuw de eigenaere ware van dat kesjteël. 't Waas Alexander Van Drimborn, getrouwd mèt Elisabeth van Olmissen, dae in 1581 toesjtömming kreeg van de de hertog van Gulik om 't hoes mèt alle adelike rechte die dao-aan verbónje ware te boewe. Hiejvan getuge de tweë waopesjilde van de Van Drimborns, die in de hèlsjteine ómliesting van de toeganksdeur van 't geboew zint gekerfd.
De femielie Van Drimborn bleef eigenaer van 't kesjteël pès 1700, went 't kesjteël en ouch 't kesjteël Bor woort euvergenóme door Jan Arnold van Leerode. Hae waas 'ne pasjenele doevemèlker en leet hieveur ettelike doevegate in de veurgaevel aanbrènge. Taengewoordig zint dees doevegate toegesjmeerd, mèr nog sjteeds dudelik waornumbaar. In 1813 woort Maximiliaan van Leerode, dae de heërlike rechte die op zien bezittinge rösde, wo-ónger de kesjteële Bor en Grasbrook en bie dees kestjteële gelaege watermeules en de wèndjmeule, gedwónge door de Franse Tied, zien bezittinge te verkoupe. Dit beteikende taeves 't einje van de Heërlikheid Bor en Maximiliaan vertrók vervolges nao zien Prusese sjtamsjlaot.
Nuje eigenaer van Grasbrook woort Lodewijk Matheus Gilissen, 'ne industrieel oet Mesjtreech, dae ouch 't kesjteël Bor koch. Door vererving kaom 't kesjteël in eigedom van de femielie Barbou de Roosteren, pès 1985 went 't in bezit kaom van Natuurmonumenten.