Körk (materiaal)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Körk is ein lich, elastisch materiaal, dat wirt gemaak van de sjors van de körkeik (Quercus suber).

Preduksie van körk

Waereldwied besjteit d'r óngeveër 2.200.000 hectaar körkbosj (33% in Portugal en 23% in Sjpanje). De jaorlikse preduksie is óngeveër 340.000 ton. Körk, gewónne oet de sjors van de körkeik, kump veurnamelik oet Portugal en de lènj róndj de Middelandjse Zeë (Portugal 51%, Sjpanje 26%, Italië 7%, Marokko 6%, Algerije 4%).

Went de körkeik óngeveër 25 jaor awt is, wirt de sjors jeder 6 pès 9 jaor gesjèld. De buim laeve óngeveër 200 jaor. De eësjte tweë oagste producere ein minder kwaliteit. Nao 't sjèlle doert 't neuge jaor veurdat de sjors weer zoa dik is, dat d'r weer körk van kènt waere geoags.

De körkindusjtrie wirt algemein es milieuvrunjtelik besjouwd. De doerzaamheid van de preduksie en de gemèkkelike recycling van de körkpredukte en de biejpredukte zint tweë van de meis óngersjeijende aspekte. Aevel, mèr tweë körkbedrieve, Oeneo Bouchage oet Frankriek en de Cork Supply Group oet Portugal, höbbe hun complete carbon footprint sjtudies oetgeveurd en vriegegaeve.

Champagnekörke

Eigesjappe en 't gebruuk

Doordat in körk lóch zit, is 't lóchter es water wodoor ’t ein drievende eigesjap haet en 't wermte-isolerend is. Körk is vriewaal óndoorlaotbaar veur lóch, nump gein water op en is sjterk elastisch. 'ne Körk kènt pès 35% van ziene oarsjprónkelike diameter inein gedrök waere. Ouch is körk anti-sjtaties, geluuddempend en vóchbesjtendig.

De elasticiteit van körk in combinatie mèt 't bienao watertoe zeen, maak körk gesjik es gróndjsjtof veur flesjesjtöp, sjpeciaal veur wiensjtöp. Körksjtöp representere óngeveër 60% van de körkpreduksie.

De leëge deechde van körk maak 't gesjik es gróndjsjtof veur vösjdrievers en boeje, mèr ouch es handjvatte veur vösjhengele (es alternatief veur neopreen).

Körk sheets, dèks 't biejpreduk van de meë lucratieve körksjtop-preduksie, waere gebruuk veur 't make van vloertegele en prikborde.

Körkgranulaat kènt ouch gemengd waere in betón. De composities gemaak door 't menge van körkgranulaat en cement höbbe ein leëge thermische geleidbaarheid en ein gooj energieabsorptie. Dees composities höbbe ein deechde van 400-1500 kg/m3, ein dröksjterkde van 1-26 MPa en ein buigsjterkde van 0.5-4.0 MPa.

Körkplaat

Vootbèd oet körk-elastomeer-materiaal

't Gebruuk veur wienflesje / sjtöp

Körksjletinge waere gebruuk veur óngeveër 80% van de 20 miljard flesje wien die jeder jaor waereldwied geproduceerd waere. Nao ein aafname in 't gebruuk van wiensjtöp, veroarzaak door 'n sjtieging in 't gebruuk van goodkoupere, synthetische alternatieve, make de körke wiensjtöp allewiel eine comeback en representere ze noe óngeveër 60% van de wiensjtöp.

Flesjesjtöp gemaak van körk kènne soms dreuëg waere en/of krimpe es gevolg van compressie róndj de móndj van de flesj. Dit zörg veur ein sjlechte aafdeechting van de flesj. Dit prebleem kènt gemekkelik waere opgelos door de körk te bevóchtige en hiejnao te verwerme. Dit zörg d’rveur dat de körkcelle zich oetbreije en dat de körk in plaatsj van dreuëg en hèl, vóchtig en elastisch wirt, wodoor de körk gesjikter is es flesjesjtop.

De vraog nao körk is toegenómme es gevolg van eine hoagere verkoup van wien mèt körksjtöp. Ómdat de sjors van eine körkeik mèr eine keër in de 6 pès 9 jaor geoags kènt waere is de levering dus meujlik vas te lègke.

Topkwaliteit körkesjtöp zint duur, en 't maak neet oet wat 't kos, körkesjtöp loupe 't risico dat d’r TCA Cork Taint in zit en ze zint geveulig veur willekeurige oxidatie door hun mechanische variabiliteit. Väöl goodkoupere merke zint euvergegaon op leëg kwaliteit körksjtöp, synthetische plastic sjtöp, screwcaps of angee sjletinge. Veurdeil van synthetische sjtöp is dat dees goodkouper zint en neet dreuëg waere of krimpe. Ouch hove wienflesje mèt synthetische sjtöp neet op hun ziej gelag te waere óm oxidatie te veurkómme. Körkbesjmètting mèt ónsjadelike mèr sjmerig rukende trichloroanisole (TCA) is ein van de veurnaamste oarzake van 't bederve van wien. Zuug Körk (in wien). Aevel, recentelik höbbe belangrieke körkproducente (Amorim, Cork Supply roup and Oeneo) methodes óntwikkeld veur ’t eliminere van TCA oet natuurlike wienkörke.

In de 17e eëuw, maakde Franse wienboere gein gebruuk van körksjtöp mèr zie gebruukde mèt aolie geweikde lep die in de hauws van de flesje woorte gesjtop.

Toepassinge

Körk es aafsjleting van ein kruukske veur wiejwater.

Isolatie; vreuger väöl gebruuk es isolatiemateriaal in keulruumdes.
Wienkörk veur aafsleting van ein wienflesj
Wandjbekleijing, geleefd óm zien natuurlike oetsjtraling en isolerende eigesjappe
Vloertegele
Drievers, biejveurbeeld veur dobbers, of óm kabele in 't water te laote drieve.
Prikbord
Es knutselmateriaal
Körk wirt gebruuk in de ruumdevaarttechnologie vanwaege zien brandjwaerende eigesjappe.
Körk kènt waere gebruuk es 'baksjtein' veur de boetewènj van ein hoes.
Kleijing gemaak van körk
Meubele van körk (biezèttaofelkes)
Pakkinge in de auto-indusjtrie
In meziekinsjtrumènte (tösje de versjillende deile van blaosinsjtrumènte)
Sjeun (in de zaole)
Körk kènt waere gebruuk es sjtein veur de boetemoere van hoeze, zoa-es in ’t paviljoen van Portugal op de Expo 2000.
Op 28 november 2007, haet de Portugese nationale pos-service (CTT) ’s waerelds eësjte poszegel, gemaak van körk, oetgegaeve.

Zuug ouch

Brón

Wikipedia NL, Kurk (materiaal)
Foto's van Wikipedia DE, Kork