Joker

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De joker (oetspraok miestens volgens Limbörgse/Nederlandse regele; in Midde-Limburg ouch wel 'ne jollie(mander) geneump) is 'n speulkaart die in sommege kaartspeule weurt gebruuk. Allewijl weurt zie standaard mètgelieverd in Frans-Ingelse kaartspeule; me vint in e book kaarte dèks twie of drei jokers. Zoe'n kaart tuint es regel e pleetsje vaan 'nen awwerwètse nar (Ingels: joker). De kaart besteit nog neet zoe laank.

Historie

De kaart is in de Vereinegde Staote oontstande, en wel in 't speul euchre. Daobij gief 't twie hoeg troufkaarte: d'n trouveboer en de boer vaan de aonligkende kleur (de kaartkleur die ouch zwart of roed is, beveurbeeld hartes bij roetes trouf). Zoe roond 1860 kaom dao 'n extra kaart in gebruuk die dao nog bove stoont (imperial bower). De naom joker kump allezeleve vaan de naom vaan 't speul euchre. Toch moot me aonnumme tot ouch 't tarokspeul 'n rol heet gespäöld. Hei-in kump al vaanajds 'ne nar in veur, 'n vergeliekbaar flexibel kaart mèt 'n hoeg weerde. Dao sprik ouch veur tot me al binne inkel jaore jokers is goon drökke mèt 't beeld vaan de nar drop (en dus neet vaan de boer, boe heer oersprunkelek veur stoont).

In ierste instantie woort de joker allein in Amerikaanse kaartbeuk gedoon. Dao begós roond 1875 't pokerspeul ouch vaan de joker gebruuk te make. Later wejde 't gebruuk euver nao 't Vereineg Keuninkriek, en vaandao nao 't Europees vasteland. In 't Zuid-Amerikaans canasta raakde twie jokers in gebruuk; sinds 't midde vaan d'n twintegsten iew weure die standaard in kaartspeule gestop. Veur bepaolde speule gebruuk me ouch drei jokers. 'nen Oetsjeter is Zwicker oet Noord-Duitsland, boe me wel zès jokers gebruuk; heiveur weure speciaol speule gemaak. Allewijl vint me dèks twie of drei jokers in e book kaarte. Soms zit dao nog 'n extra kaart bij (mèt de puntetèlling vaan bridge of canasta); me kin aofspreke um die es extra joker te gebruke.

Uterlek

Euver 't algemein tuint de joker 'ne nar, meh umtot 't 'n jónger kaart is es de aandere, gief 't dao väöl variatie in. Sommege lui spaore de jokers vaan specifieke kaartspeule; zeldzaom exemplare weure soms veur väöl geld verhandeld.