Izmir

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Izmir (Törks: İzmir, vreuger: Smyrna; Greeks: Σμύρνη, Smyrni) is 'n sjtad i ge oetesjte weste va Turkieë en 't Anatolisch sjiereilank. 't Is noa Istanbul en Ankara de dèrde groeëtste sjtad van 't lank. 't Is óch noa Athene de groeëtste sjtad aa g'n Egeïsche Zieë. D'r inham bei g'n sjtad heësj de Golf van İzmir. İzmir houw hüj 2.847.689 iwuënesj (2014). De provins oeë in 't ligk hat mieë as 4,1 miljoen iwuënesj.

In İzmir woar van 1951 bis 2004 't hoofkerteer va de Zuud-Europese NAVO-sjtriedkrafte gevèstig. De sjtad heësj seër 1922 İzmir, meh d'r vuur heësjde 't Smyrna.

Gesjichde

1922: lüj ontvlöchte de sjtad die i brank sjteet

D'r aode naam Smyrna is meugelig aafgeleid va de kuëning Samornia. Smyrna woar in de èlfden ieëw vuur Christus Aeolische kolonie en woeëd in de zeëvede ieëw vuur Chr. 'n Ionische sjtad. De Lydiësj vernetigde in 575 v. Chr. de sjtad en bei de veroaveróng va Smyrna durch de Perze in 545 v. Chr. woeëd obbenüts de sjtad vernetig. Alexander d'r Groeëte herboewde höar in 330 v. Chr.

De sjtad Smyrna woeëd i de zeëveden ieëw uëvervalle durch de Arabiere. Zie wisselde sjpieër i de middelieëwe dökker va Byzantiense en Seltsjoekse (Törkse) maachhöbbesj. In 1424 veel de sjtad definitief unger Ottomaanse hieërsjappie. I g'n sjtad en gans Anatolië blieëf 'n significante christelige Greekssjproakige minderheed. Noa d'r Ieësjte Weltkreeg, deë 't Ottomaanse riek houw verloare, woeëd bei 't Verdag va Sèvres in 1920 'n sjtök Anatolië, oeë-unger Smyrna en Törks Thracië, aa Grekelank toegekend. De Törkse legesj unger leióng van Mustafa Kemal Atatürk veroaverde de sjtad en de Greekse gebede wier in 1922, oeë noa höare naam woeëd umgedoop tot 't hütse "İzmir". Bei de veroaveróng, die bekank sjteet as de Brank va Smyrna, kame vöal etnische Greke um 't leëve durch etnische zoeveróng. Dit weëd as ungerdeel va de Greekse Genocide gezieë, meh internationaal nag wenig erkent.

Klimaat

İzmir hat e mediterraan klimaat, dat weëd gekinmerk durch hete druëge zomesj en natte milde wintesj. D'r totale neersjlaag i g'n sjtad is 686 millimeter, oeëva i de periode november bis mieërt 77% va d'r neersjlaag valt. De gemiddelde temperatoer is dan 10° bis 16°. 't Guëf jieëker joar i de periode va juni bis august amper neersjlaag. De temperetoere kinne i de zomer óch oplope bis de 40°.

Sjnee blieëf gewuënlig zieër kót ligke.

Panorama van İzmir

't Bezieë waeëd

Durch de kreegssjade van 1922 en de zjwere eëdssjöddel van 1928 is wenig bewoeëd geblieëve va g'n ouw sjtad. Wel kint de sjtad nog 'n ouw agora, 'n mertplaatsj oet de Greekse aodheed en drei musea: 't Atatürkmoeseum, 't Etnografisch moeseum en 't Archeologisch moeseum.

'n Winkelsjtraat i g'n aode sjtad
De agora van İzmir
't Etnografisch moeseum

Verkieër

't Guëf 'n internationaal lóchhave, 'n metro, mieërdere gleisverbindónge en autobane noa Çesme, Aydin. De autobaan (Otoyol) O-30 vurmt 'n ring um de sjtad. 'n Nüj autobaan is in aaboew en zal via de sjtad Bursa noa Istanbul lope.

Uëverzichskaat

Kaat van İzmir

Weblinks

Commons: Izmir – Media gerelateerd aan dit óngerwerp

Website van İzmir

Referenties

Dit attikel baseert zich op de corresponderende attikele op de Nederlandse, Ingelsje, en de Dütsje Wikipedia.