Ierste Slavische palatalisatie
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De ièrsjte Slavische palatalisatie waor 'n palatalisatie van de velare /k/ en /g/ van 't Proto-Slavisch die in de ièrsjte fase van bekans alle Slavische tale veur de klinkersj *e/ē en *i/ī, en (waarsjienlik later) ouch veur /j/ plaatsvóng. De belangriekste klankversjuvinge die dees verandering veroorzaak höbbe zin:
- k > *kj > *č
- g > *gj > dž' > *ž
De /x/ van 't Proto-Slavisch, die 't nog neet goof in 't Proto-Indo-Europees, is oet 'n /s/ ontsjtange es gevolg van de Wet vaan Pedersen.
Veurbeelde
bewirk- PIE *wĺ̥kʷe "wouf!" (vocatief inkelvoud *wĺ̥kʷos) > Pr.- Sl. *wilke > Wèt van Pedersen vlьče, Pools wilcze, Kroatisch vȗče
- PIE *gʷeneh₂ "vrouw" > (Pr.- Sl.) *ženā > žena, (Russisch) žená, (Pools) żona
- PIE *muHs "moes" > Pr.-Sl. *mūsi > *mūxi > mūši > myšь, Russ. myš, Pol. mysz
't Effek van dees klankversjuving zuut me ouch truuk in de Gothische liènweurd:
- helmaz "helm" > Pr.-Sl. *xelmu > *šelmu > Wet vaan Pedersen šlěmъ, Russ. šelóm, Kr. šljȅm
- kinda "kèndj" > Pr.-Sl. *kinda > *činda > Wet vaan Pedersen čędo, Russ. čado, Oudpools czędo
Controverse
bewirkTösje taalkundige besjteit gein euvereinsjtumming euver de vraog wièniè dees klankversjuving persies voltooid waor, meh me meint in 't algemein dat 't ièrder waor es de Slavische jotatie van 600 nao Christus. De meneer woa-op Russische hydronieme oet 't Baltisch aangepas zin impliceert wiejer dat 't ouch nog veur de groate versjpreijing van de Slavische volke in de 6e ièw nao Christus waor.