Hubble-ruimtetelescoop

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


De Hubble ruimtetelescoop gezeen vaanoet de spaceshuttle Discovery tijdens missie STS-82

De Hubble ruimtelescoop (officieel Hubble Space Telescope of HST) is 'ne ruimtetelescoop dee op 24 aprèl 1990 door de spaceshuttle Discovery tijdens missie STS-31 in 'n baon um de Eerd is gebrach. De telescoop is nao d'n Amerikaansen astronoom Edwin Hubble geneump. De telescoop weurt gebruuk veur optische woernumminge (ziechbaar leech). Daoneve weure woernumminge in kortbij-infraroed mèt behölp vaan 'ne infraroedcamera gedoon.

Fondse veur de constructie vaan de HST woorte vrijgemaak in 1970. De Hubble zou weure gelanceerd in 1983, mer door technische probleme, budgetprobleme en de ramp mèt de spaceshuttle Challenger woort dat oetgestèld. Oeteindelek is de Hubble gelanceerd in 1990. Kort nao 't ingebruuk numme bleek tot de hoofspiegel vaan de telescoop 'n serieus aofwieking had, oontstande door 'n fout bij de constructie devaan. Allewel de spiegel de mies nauwkeureg gemaakte spiegel oets waor, kós de Hubble gein sjerpe beelde producere.

In 1993 is door astronaute tijdes missie STS-61 'ne secundaire spiegel vervaange, dee 't beeld vaan de hoofspiegel corrigeerde. Dit verholp 't probleem vaan 't sjerpstèlle. 'n Aontal aander missies (STS-82, STS-103, STS-109), verholpe aander probleme (zoewie oetgevalle gyroscope) of vervónge instruminte door betere.

In jannewarie 2004 maakde president George W. Bush bekind tot gein oonderhaajd mie aon de Hubble zouw plaotsvinde umtot d'r geld nudeg waor veur aander missies, zoewie de nui maon-missies en de missies um lui op Mars te kriege. Aandere zègke tot oonderhaajdsmissies zien gesjrap umtot me 't neet mie veileg voont um mèt de spaceshuttle nao Hubble te vlege, in 't leech vaan de ramp mèt de spaceshuttle Columbia in 2003, boenao beslote waor tot de spaceshuttles allein nog mer nao 't Internationaol ruimtestation mochte vlege, boe de meugelekheid besteit veur de tegels vaan 't hittesjèld te controlere veurtot de vlöch nao hoes weurt ingezat.

In oktober 2006 maakde de Amerikane evels bekind toch nog 'n oonderhaajdsmissie in de twiede hèlf vaan 2008 oet te goon veure. Dees missie woort oetgestèld umtot vlak deveur 'n belaankriek oonderdeil vaan Hubble kepot góng. Um ouch dit oonderdeil te kinne vervaange waor extra tied nudeg. De oonderhaajdsmissie STS-125 begós op 11 mei 2009 mèt de lancering en eindegde op 19 mei 2009 door 't trökplaotse vaan Hubble in de ruimte door de spaceshuttle Atlantis (dewijl 'nen aandere spaceshuttle standby stoond op de Eerde veur 't geval 't probleme zouw geve mèt d'n Atlantis). In dees missie woorte ouch alle zès de nikkel-waterstof-batterije vervaange. Dees batterije zien nudeg um de instruminte vaan electriciteit te veurzien es de Hubble aon de nachkant vaan de Eerd verblijf en waore nog noets vervaange. Ze waore al 13 jaor euver hunne berekende levensdoer. De nui batterije mote deveur zörge tot de Hubble nog tot minstens 2014 kin blieve functionere. Tege dee tied moot de James Webb Ruimtetelescoop (JWST) gelanceerd zien dee de Hubble zouw mote goon vervaange, allewel de JWST allein mer infraroedwoernumminge kin doen.

Commons
Commons
Op de pazjena Hubble Space telescope van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje