Hirtshäörewaegbrei
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Hirtshäörewaegbrei of hirtshaorewaegbrei (Plantago coronopus) is 'n einjäörige of vaste, twieëslechtige plantj die 5 toet 20 cm hoeag is en 'ne paolwortel haet. De plantj greutj op ziltjige, zenjetige plaatsen in dune, op zieËdieke, hoeag sjorre en greun strenj. Ze kan good taenge vertraejing en greutj op plaatse wo anger plantjen 't neet zo good doon.
Hirthäörewaegbrei wuuertj al veerhóngerdj jaor lang es gruuendje gaete. Hae wuuertj den van mieërt toet augustus gezejdj en geougs nao zeve toet ach waeke. De jóng blajer zeen gesjik veur consumptie. Ze kónne waere gekaok of raw gaeten in slaaj.
De gróndjstenjige blajer vanne plantj staon in blaadrozètte. 't Blaad is vleisjig of zaachbehaordj, inkelveljig, lien- toet lintjvörmig of vaervörmig ingesni-jje en toegespits. De blaadrandj is intak of getendj. De basis vanne blaadsjief is vleugelvörmig. De nerve zeen in e vaernervig petroean gerangsjik. De blaadsteel is hieël kort of gaar-neet dao.
De bloomsstengel is rechstäöndj of opstiegendj, behaordj, róndj en massief. De bleujwies is 'nen aor. De witte blome zeen buus- of stermvörmig en radiair symmetrisch. De blome bestaon oet veer kroeanblajer en veer kelchblajer. De kroean is aeve lank of korter es de kelch. De blome höbbe veer maeldräöj en eine stiel mit eine stempel. De hirtshäörewaegbrei bleutj van junie toet september. Nao de bevröchting waere doesvröchte gevörmp.