Drs. P

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Drs. P (foto vaan Jan Zandbergen).

Drs. P, pseudoniem veur Heinz Hermann Polzer (Thun, 24 augustus 1919 - Amsterdam, 13 juni 2015) waor 'ne in Nederland wèrkende plezeerdiechter en cabaretier mèt de Zwitserse nationaliteit. Zie werk veel op door 'n groete taolvirtuositeit en studentikoze aard. Dèks veurde heer zien eige leedsjes oet.

Biografie

Polzer woort in 1919 in Zwitserland gebore es keend vaan 'n Nederlandse moojer en 'nen Oosteriekse vaajer. Wie in zie daarde jaor zien awwers sjeide, góng heer mèt zien moojer mèt nao Nederland. Heer heet de Zwitserse nationaliteit ummer aongehawwe. Es rei daoveur gaof heer dèks tot heer dat sjiek voont, en tot heer gein doorslaaggevende rei had um Nederlander te weure. Lui um häöm heer meine evels tot heer dit oet daankbaarheid deeg: in d'n Twiede Wereldoorlog woort heer door Zwitserse interventie oet Duitse gevaangesjap gerèd.

Polzer góng in Rotterdam studere aon de Nederlandse Economische Hogeschool, allewijl de Erasmusuniversiteit. In d'n oorlog woort heer gearresteerd naotot heer in 't blaad vaan 't Rotterdams studentecorps e satirisch verhäölselke euver "Dolf en Ben", die door "Noonk Sam" woorte gestraof, had doen versjijne. In de cel teikende heer nog e kaartspeul boe-in Hitler en Mussolini de jokers waore; dit kaom häöm op extra gevaangenis te stoon. Zelf zag heer dao-euver tot 't nog vreug in d'n Oorlog waor en tot 't risico vaan zoe'n grappe nog neet doejelek waor. 'n Aander verzètsdaod waor 'n parodie op de populaire Duitse sjlager Ich hab' mein Herz in Heidelberg verloren. Polzer góng toen in deens in 't neutraol Zwitserland, boe heer woort ingedeild bij 't lazarèt.

Nao d'n oorlog góng heer mèt 't Roed Kruus nao Paries; heer wèrkde in die jaore ouch es barpianis. Oetindelek studeerde heer in 1950 es bedriefseconoom aof. In 1954 verhuisde heer nao Indonesië boe heer in de reclaam wèrkde. E jaor later maakde heer, in de VS, ouch zien ierste opnaome die pas later zouwe weure oetgebrach. Heibij is oonder mie de oerversie vaan De commensaal (Het trapportaal). Later dat decennium brach heer 'nen ep oet bij 't Rotterdamsch Studenten Corps. Ouch roond dezen tied versjeen zien ierste bundelke plezeergediechte. In 1964 trouwden 'r; zien vrouw is ummer boete de publiciteit gebleve.

Kort veur zienen trouw waor heer op de tv gedebuteerd in 't program Voor de vuist weg vaan Willem Duys, dee ouch 't pseudoniem drs. P bedach. De jaore dao-op volgde diverse ep's en singlekes. Heer sjreef ouch werk veur aandere, oonder mie veur Adèle Bloemendaal. Pas in de jaore zeventeg woort heer ech bekind. In 1973 en 1974 versjene mèt "De veerpont" en "Dodenrit" twie vaan zien bekindste leedsjes. Ouch in 1974 introduceerde heer, mèt Ivo de Wijs en Pieter Nieuwint vaan cabarètgróp Don Quishocking, de veersvörm 't ollekebolleke in 't Nederlands. In die jaore kaom heer frequint op de tv, in oetereinloupende programma's. Heer trejde ouch dèks op locatie op, veural in studentesoze.

De jaore die volgde zouw heer oonverminderd doorgoon mèt 't publicere vaan plezeerdiechte euver alle meugeleke dinger, en ouch mèt optrejje mèt eige werk. Heer zong daobij veural de klassiekers oet de jaore 1970, boe 't pebliek um bleef vraoge, meh haolde in 1987 nog wel 'nen hit mèt "Knolraap en lof, schorseneren en prei". In 1996 stopde heer mèt optrejje. De res vaan zie leve bleef heer wel gediechte sjrieve. Nog diverse kiere versjene blomlezinge vaan zie werk.

Polzer leet ziech in december 2013 opnumme in e verzörgingstehoes. In juni 2015 kaom vaan zienen oetgever Vic van de Reijt 't beriech tot heer op 95-jaorege leeftied waor gestorve.

Werk

Pseudonieme

Drs. P publiceerde veural oonder 't vaan häöm bekind pseudoniem. Veur zie gesjreve diechwerk gebruukde heer evels ouch wel zienen echte naom, zoewie nog e gans aontal, soms lollege, aander pseudonieme: Drandrus P., Drs. S, Geo Staad (nao zien woenplaots Gstaad), Coos Neetebeem, Kirsten Wiedeman, Wilson Hode, Lars Brahe, M. de Gans, Henry van Kol (nao ziene grampeer Henri van Kol), Cyriel P. Licentiaat, Henry Smith, Ludwig Otto Stadtherr, Karin Bloemengracht, Alois Mückenspucker en 'een kindervriend'.

Gezonge werk

Zie gezonge werk is 't bekindste geweure. 't Geit hei in de regel um leechte-meziekleedsjes vaan 'n menuut of drei, veer, ofwel mèt piano, ofwel mèt orkesband. Heer componeerde zelf de meziek bij zien leedsjes (meh neet de arrangeminte). Heer veurde de leedsjes zelf oet, allewel tot zien stum neet good waor.

Väöl vaan zien leedsjes bevatte zwarten humor; dèks geit iemes drin doed. De meneer vaan formulere is studentikoos: archaïsch en oonorthodox mèt ironie umsjreve. Ouch dit dreug sterk bij tot d'n humor, zoe good wie de frequinte woordgrappe.

Gesjreve werk

Ouch in zien gesjreve plezeergediechte domineert de studentikozen humor, meh veural vèlt hei de groete vörmbeheersing op. Polzer zaog 't es oetdaging eder meugelek oonderwerp (beveurbeeld leesteikes of natuurkunde) te umsjrieve in gediechte boe-in rijm en metrum pienelek klopde. 'nen Inkele kier lag heer ziech extreem lestege take op, wie 't sjrieve vaan 'n anagramsonnèt, 't make vaan e sonnèt in cryptogramvörm of 'nen diechvörm boe alle rijmwäörd oet 't lèste mote weure gemaak (de 'grabbelton').

'ne Favoriete vörm vaan häöm waor, neve 't sonnèt, 't onzijn. Dit is 'nen door häöm zelf bedachte vörm vaan èlf regele in veer strofe vaan drei, drei, drei en twie regele (gemeinelek jambische pentameters). Heimèt liekent 't onzijn op 'n oetgekleid sonnèt. Ouch haolde heer, wie bove gezag, in 1974 't ollekebolleke nao 't Nederlands taolegebeed. Dit is 'n achregeleg dactylisch puntdiech wat in 1951 door d'n Amerikaan Anthony Evan Hecht waor bedach.

Invlood

Artieste die d'n invlood vaan drs. P höbbe erkind zien oonder mie cabaretier Kees Torn en rappers Extince, Faberyayo en zenger-sjriever Lucky Fonz III.

Bibliografie

Poëzie (inclusief leedtekste)

• Zang- en leesboekje voor belangstellenden door een kindervriend (1953), oetgaaf W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij N.V.
• Notes on notes (1972), oetgaof in eige behier
• Ollekebolleke (1974) - mèt Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs
• Ons knutselhoekje. Dartelen met versvormen (1975)
• Potverdriedubbeltjes. Zestig verschillende dichtwerkjes (1975) - mèt Pieter Nieuwint en Ivo de Wijs
• Middelpracht en eeuwse praal (1975)
• Ollekebollekes. Nieuwe verzameling (1976) - mèt Ivo de Wijs en Pieter Nieuwint
• Beknopte bijzondere natuurkunde van den gezonden mensch (1976)
• Het geheim van het bestaan. Tekst & commentaar (1977) - verzaomelde tekste
• Grink (1979)
• Antarctica (1980)
• Zwitserse sonnetten (1980)
• Historische flitsen (1980)
• Herenspraak. Vier dozijn sonnetten (1980) - mèt Paul Lemmens (pseudoniem van Cees van der Pluijm)
• Dat lentebal. 33 Balladetten (1983) - mèt Paul Lemmens
• Tuindersliedboek (1983)
• Antwoord uit Leiden (1984)
• Dartele dactylus. Ollekebollekes. Nieuwste verzameling (1984) - mèt Ivo de Wijs, Jean Pierre Rawie en Driek van Wissen
• Tientallen elftallen (1985)
• Letterkundig verskwartet, 4 × 12 versvormen (1985) - mèt Paul Lemmens, Driek van Wissen en Jacob Steege
• Literair assortiment, 4 × 25 genres op rijm (1985) - mèt Paul Lemmens, Driek van Wissen en Jacob Steege
• Meconium blues (1986)
• Weelde & feestgedruis. De beste gedichten van Drs. P (1986) - samegestèld en ingeleid door Paul Lemmens
• Heen en weer. Honderd liedteksten (1986) - samegestèld en ingeleid door Ivo de Wijs
• Eerste klas retour (1988)
• Nieuwe vergezichten. Dertien fonkelnieuwe versvormen (1989) - mèt Paul Lemmens
• Esmeralda of De macht van het woord (1989)
• Magnifikat (1989)
• Flor fina. Negentien balladen (1989) - veur 't segarefebrik vaan La Paz
• Het scheepje van den kannibaal (1990)
• Aquarium (1991)
• Albanianae (1992)
• Oudheidkunde/Zwitserse sonnetten (1993)
• Lyriana. Poems and songs in English/Poésie et chansons en français/Gedichte und Lieder auf Deutsch (1993)
• Boeiende lectuur (1994)
• Bejaard melkvee (1995)
• Souvenir de Paris (1996)
• Curieuze voorvallen (1996)
• Dozijnen onzijnen (1998)
• Tante Constance en Tante Mathilde (1999) - Leedtekste verzaomeld door Ivo de Wijs
• Wis- en natuurlyriek (2000) - mèt Marjolein Kool
• Grabbelton (2001)
• De Odyssee van Drs. P (2002)
• Mijn reis met Dante door de Hel (2003)
• Toenemend feestgedruis - De beste gedichten van Drs. P, samengesteld, bezorgd, ingeleid en toegelicht door Cees van der Pluijm (2004)
• Drs. P révisé (2005) - mèt Jaap van den Born
• Sven de Bevrijder (2005) - (en Drie levens van Blekebeen door Kees Stip, in kierbookoetgaaf)
• 3 × 3 + 2 (2006)
• België-Zwitserland, ollekebollekes (2006) - mèt Paul Ilegems, ed. Manteau
• 88 (2008)
• Heilzame jeugdlectuur. De beste gedichten uit Toenemend Feestgedruis, vermeerderd met twintig nieuwe ollekebollekes, samengesteld, ingeleid, toegelicht en bezorgd door Cees van der Pluijm (2009)
• Zeslettergrepigheid. De beste ollekebollekes van Drs. P, samengesteld, bezorgd, ingeleid en toegelicht door Cees van der Pluijm (2009)
• Huidbacteriën. De Normalococcus Ordinaris en soortgenoten van nabij bekeken. (Bezunder hoedbacterië vaan kortbij bezeen: teikeninge en reclametekste oet d'n Indonesischen tied veur 't zeipmerk Bris, aongevöld mèt 26 nui ollekebollekes; 2009)
• Kijkvoer & leesgenot (2011) - mèt Michel de Jong
• Weer of geen weer (2011) - mèt Jaap van den Born
• Een spoom van 'Roelof de Wijkerslooth' met lichte verse verzen van Drs. P (2012) - oetgaaf vaan de Radboud Universiteit Nimwege
• Jongste ontdekkingen. Ollekebollekes - Bezorgd, samengesteld en ingeleid door Michèl de Jong en Cees van der Pluijm (2013)
• Gammal porträten, fö? Verkenningen en rariteiten in de plezierdichterij (2013) - besjouwinge euver 't oeuvre vaan Drs. P door Paul Ilegems, gevolg door ollekebollekes oet hun correspondentie, ed. Uitgeverij Voetnoot
• Troika Hier, Troika Daar - Het Allermooiste Bij Elkaar (2015) - gekoze door Renske de Greef en Ringo Maurer

Proza (verhaolend)

Drs. P mèt zie beukske Honderd uitsnijdbare, onvindbare, genietbare, verzendbare kaarten in 1977

• Zeden en onzeden (1965)
• Des vondelings wraak (1966)
• Verschrikkelijke, vermakelijke, verderfelijke, kunstminnelijke en soortgelijke kaarten (1967)
• Humor uit Engeland en Amerika (1968)
• Allerlei ontucht (1972)
• Notes on notes (1972)
• Honderd uitsnijdbare, onvindbare, genietbare, verzendbare kaarten (1977)
• Broeders, ontwaakt! (1977) - Iglo
• Nieuw!: Weten en geweten in de reclame, ook onder de gordel van smaragd (1978)
• Dan Teal - Het Maanvirus (1981) - stripbook mèt Johnn Bakker (oonder pseudoniem Geo Staad); ieder versjene es vervolgverhaol in stripweekblaad Pep, jaorgaank 1970 nommer 46 t/m jaorgaank 1971 nommer 13
• Prachtig leesboek (1981)
• Gewoon maar geniaal (1981)
• Fabelmensen (1989)
• Boeiende lectuur (1994)
• Bredevoort boekenstad (1994)
• Terra incognita (1995)
• Hendrik Heen en Willem Weer (1997)
• Heinde en verre (2005)
• En Passant (2008)
• Huidbacteriën. De Normalococcus Ordinaris en soortgenoten van nabij bekeken. (2009; zuug bove)

Proza (didactisch)

• Maak thuis uw eigen tekst (1975)
• Ons knutselhoekje, dartelen met versvormen (1975)
• Plezierdichten (1979)
• Het rijmschap (1982) - mèt Ivo de Wijs
• Handboek voor plezierdichters (1983)
• Het rijmschap compleet: en nog meer lief en leed (1984) - mèt Ivo de Wijs
• Apollo in stofjas. Over elf Nederlandse rijmwoordenboeken en rijmende bastaardwoorden (van voorbeelden voorzien) met bijdragen van Drs. P en Ivo de Wijs (1985)
• Versvormen. Leesbaar handboek (2000) - sterk oetgebreide, vernuide en verbeterde editie vaan Handboek voor plezierdichters

Discografie

Albums

• Lakplaat in eige behier (1956)
• Dutch songs (1957)
• Drs. LP (1965)
• Drs. P (1968)
• Zingt allen mee met drs. P (1973)
• Over land en zee met drs. P (1974)
• Een flitsende soiree met drs. P (1975)
• Het geheim van het bestaan + De wilde orchidee (live) (1977, dobbelelpee mèt book)
• Romantiek voor twee (1978, mèt 't Residentie Orkest)
• Per pont en slee met drs. P (1978)
• Toppers van toen (1973)
• Hoep hoep hiezee voor drs. P (1987)
• Het praatcafé van drs. P (1990)
• Drs. P compilé sur cd (1991, compilatie, dobbel-cd)
• Drs P en petit comité (1992, mèt 't Amsterdams Philharmonisch Trio)
• Veerpont (1999)
• Tante Constance en tante Mathilde: Drs. P zingt Drs. P + anderen zingen Drs. P (1999, dobbel-cd)
• Drs. P (2001)
• Drs. P leest 3 eigen verhalen (2008, cd + dvd)
• Drs. P compilé complé (2012, ach cd's mèt book)
• Drs. P retrouvé (2016, postuum)

Ep's

• Heinz Polzer zingt uit het zangboekje voor bijzienden (1958)
• Ripspiqué (1963)
• "Het hart eener deerne" en andere liederen van den gevierden tenorzanger Drandus P. (1965)
• Het trapportaal (1966)

Singles

• "Het hart eener deerne / Harde smart" (1967)
• "Het speelgoedmannetje / De badkuip van den burgemeester" (1968)
• "Onze nicht in Den Haag / In het huis der schande" (1968)
• "Veerpont / Los Pompadores" (1973)
• "Dodenrit / Dixieland" (1974)
• "O, wat leuk / Helderziende" (1975)
• "Grand Prix / De liefde" (1976)
• "Hart / Oor" (1976)
• "Orgaan / Harten" (1978)
• "Goederenlied / Geluk is niet transportabel" (1981; splitsingle, twiede nommer vaan Jules de Corte)
• "Keep on going / Transportation's limitations" (1981; idem)
• "Een miljoen / Blues voor Sobrijn" (1983; mèt Casey and the Pressuregroup)
• "Op rijm / Op zoek" (1984; b-kant mèt Ivo de Wijs)
• "Knolraap en lof, schorseneren en prei / Olijf; Het land is moe" (1987; twie nommers op de b-kant)
• "Folklore / Sport en spel" (1990)
• "A few thoughts on Sinterklaas / A Dutch Christmas" (2016, postuum)

Bron

Dit artikel baseert ziech op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.