Dobos-toert

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Breuker. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dobos-toert (Hongaars: dobostorta) is e saort gebak va Hongaarse aafkóms. Dees toert is geneumd nao d'r bedinker, d'r bekinde Hongaarse bankètbekker József Dobos (1847-1924). 't Besjtaet oet vief of zös laoge biscuitdaeg mit tösje jieëker laog 'n laog sjoekelaatcrème en baovenop 'n glazuurlaog va karamel.

Historie

József Dobos waor ènne van de mieës gerenommeerde bankètbekkesj va Hongarieë. E waor aegenaer va 'n delicatessegesjef i Boedapes, woeë vuural de rieke en d'r adel kaome. De bedoeling va Dobos waor 't bedinke va 'n toert die langer bewaard kós blieve es anger gebak, i 'ne tied woe-i keultechnieke nog neet algemein waore. 't Karamelglazuur hölpt oetdruëging van de toert te vuurkómme. De ziekante van de toert waere sóms bedèk mit gehakde hazelnuuët, kastanjele, walnuuët of amandele meh i zien oersjprunkelike vorm is 'r neet bedèk.

Dobos-toert woert vuur het ieësj gepresenteerd tiedes de Nationaal Algemein Tentoeënsjtèlling va Boedapes i 1885; keizer Frans Jozef I en zien keizerin Elisabeth waore ein van de ieësjte luuj die 't mochte preuve. I 1906 makde Dobos zie recep bekind, wie 'r zie gesjef vergol. De toert woert al vlot populair doer gans Europa ómdat het versjillend waor va al 't anger gebak en einvoudig meh chic waor. 't Anger geheim waor 't gebroek va bóttercrème, wat in dae tied nog vrie ónbekind waor; toertvöllingen woerte geweunlik gemak va custard of sjlaagraom.

Uëver de aafkóms van d'r naam van de toert waert sóms gejoeks dat 't zoeë geneumd zou zin ómdat 't glazuur zoeë hel zou zin dat 't es 'n troem gebroek kint waeëre, aagezieën "dobos" in 't Hongaars "drummer" betaekent.

Dobos-toert is uëver de ganse welt bekind en 't gieëft mieë es hónderd variaties op 't recept. 't Waert väöl gemak in de luxere hotelle, restaurante en bankètbekkerieë op de welt. 'n Anger bereumd Hongaars dessert oet dezelfde periode is Rigó Jancsi.