Breyell

Dit artikel is gesjreve in 't Tegels. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Braiellsch Platt, es te dit dialek sjpriks.

Breyellse waope	Kaart

Basisgegaeves van Breyell
Bundesland:	Nordrhein-Westfalen
Regieringsdistrik:	Düsseldorf
Kreis:	Kreis Veeëse
Gemeinte:	Nettetal
Oppervlak:	11,85 km²
Inweunersj:	7.980 (30 juni 2013)
Bevólkingsdichde:	673 inwoeëners/km² (2013)
Hoeëgte:	40 m. ü. NHN
Poscode:	41334
Nètnummersj:	02153

Breyell is 'n sjtadsdeil en dörp in de gemeinte Nettetal, kórt euver de päöl in d'n Duutsen bóndssjtaot Naordrien-Wesfale. Beej Breyell hure ouch de buurtsjappe Leutherheide en Lötsch.

Geografie

't Dörp leejt ungevaer óp 'n maeter of 40 baove zieëniveau. 't Landsjap is leech heuvelechtig en agrarisch. De Mühlenbach sjtruimp dwarsj door 't dörp en is 'n ziebaeksjke van de Nette, die t'n naordoeëste van 't dörp sjtruimp. Heej zeen brookbösje en wiejers te vinge. Aan d'n euverkank van de Nette leejt 't naoberdörp Lobberick. D'n A61 geit vreej krap öm 't dörp hin. Plaatsjelik zeen ouch geloedswalle aangebrach. Dao is de maximumsjnelheid 100 kilomaeter per oer. D'n ajen B7 van Venlo nao Vieërse geit dwarsj door 't dörp en vólg ungevaer dezèlfde route wie d'n A61.

De sjtatie van Breyell leejt aan de zuudkank van 't dörp.

Gesjiedenis

De naam "Breyell" woort veur 't ieërs sjriftelik vermeld in d'n twelfde ieëw, as "Britogilum", de Aad-Keltische naam veur "lichtend water". Ouch waor de plaets in de veerde ieëw bekind ónger de naam "Breidelo" (groeëte bösj), "Breidele" en "Breiel".

Breyell waor in de laotere middelieëwe 'n belangrieke handelsplaats dat behuurde tot 't hertogdom Jülich. 't Waor gesitueerd naeve de belangrieke handelswaeg van D'n Bosch nao Keule en van Aoke nao Numwaege. Wiejer loog de plaats neet wied van de Maas en häöre haves in Venlo en Sjteil, waodoor handel good meugelik waor. De boere van 't dörp waore 'n deil van 't jaor marskramers. Zie droge de "mars" (de mank) op eur rök en óntwikkelde eur eige sjpraok: Henese Fleck, 'n saort Rotwelsch mit get illemente oet 't lokale plat.

De sjpaorlien Venlo-Vieërse woort in 1864 ópgelaeverd. Zie droog beej aan de óntwikkeling van de plaats. Aan 't eind van de Twieëde Waereldaorlog kôste de Amerikaanse tróppe ónger de naam Operation Grenade Breyell en anger Rienlangkse dörper in 't achterlank van Venlo sjnel vereuvere. Óp 2 mieërt 1945 woort Breyell bezèt.

Óp 1 jannewarie 1970 ging Breyell óp in de gemeinte Nettetal.