Akbar de Groete
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Kinders. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Jalaluddin Muhammad Akbár (15 oktoeber 1542 - 15 oktoeber 1605) is baeter bekènd es Akbar de Groete (Akbar-e-Azam), dörde keizer van 't Mughalriek in India. Hae regeerdje van 1556 tot zien doed in 1605 en weurd gezeen es de groewtste vanne Mughal keizers.
Jeugjaore
bewirkAkbar woor gebore es ouwste zoon van keizer Humayun in de sjtad Umarkot in Sind, allewiel 'n provinsie in Pakistan. Zen mojer woor Hamida Begum, die dao same met Humayun en de res van 't Mughal hoof in ballingsjap laefde. Humayun woor ierder in 1540 vanne Indiaase troen gestoete deur de Afghaanse Sher Shah en voch tegeliek met zien breurs omme Mughal hèèrsjappiej.
Akbar woor pas dertien jaor wie Humayun kort nao de hereuvering van Delhi steerf. Humayun's doed woor geheim gehauwe veur 't vouk tot Akbar, op veldtoch in de Pundjab, keizer gekroend woor in 1556. Zien voog Bairam Kahn woor regent.
Poletikke loupbaan
bewirkSame mèt Bairam Kahn versloog Akbar de angere troen kandedate en begos de oetbreijing van 't riek. Op negetien jaor ontdeeg hae zich van zen regent en woor alleinheerser.
Later veugde hae óngerangere Malwa (1562), Gujarat (1572), Bengal (1574), Kabul (1581), Kashmir (1586) en Kandesh (1601) toew aan zien riek.
Hae boewde 'n adminnestrasie oet gebaseerd op diej van Sher Shah.
Leste jaore
bewirkZen leste laevenjaore zoch Akbar nao 'n oplossing veur zien opvolging. Zien dreij zone wore zwaor alkoliekers. De twie jóngste wore al bezweke aan heur verslaving. De ouwste, Selim, woor ou'nog opelik opsjtennig zoedet veul luuj Selim's zoon Koesro es opvolger zoge. Oetèntelik koos Akbar op ze sterfbèd toch veur Selim om 'n börgeroorlog te vermieje.
Akber steerf op 15 oktoeber 1605 in Agra. Hae woor begrave in e mausoleum in Sikandra, bie Agra.