Achang (spraok)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Achang is 'n Sino-Tibetaanse spraok die gekaldj wuuertj dore Achang in Birma enne Vouksrepubliek Sjina. De spraok wuuertj gekaldj door zoea 62.700 luuj in alle lenj biejein en haet de ISO 639-3 code acn.
Anger name veur 't Achang zeen Acang, Ach'ang, Achung, Ahchan, Anchan, Atsang, Chung, Maingtha, Manmaw, Mönghsa, Ngacang, Ngac'ang, Ngachang, Ngatsang, Ngo Chang, Ngochang, Tai Sa' en Xiandao. De spraok wuuertj allewiel in 't Letiens sjrif gesjreve.
In Sjina wuuertj de spraok gekaldj door 27.700 luuj (1990) oet 'n etnische bevölking van 34.000 (2000) inne Wèstelike Yunnan-provincie, inne Dehong Dai-Jingpo autonoom prefectuur en 't Baoshan-distrik, langse grens mit Birma, inne graofsjappe Longchuan, Liangge, Yingjiang en Luxa; inne Baoshan-prefectuur, inne graofsjappe Tengchong en Longling; en in 't graofsjap Yunlong inne Dali Bali autonoom prefectuur. Versjillige dialekte zeen Husa (Chintaw, Xiandao), Lianghe, Longchuan en Luxi. Edert vanne drie wichtigste graofsjappen haet zie eige dialek. De dialekte zeen neet óngerling verstaonbaar. Longchuan versjiltj mieë vanne angeren en haet mieë lieënwäörd van 't Dai. Lianghe en Luxi gebroeke mieë Sjinese lieënwäörd. 't Guuef ouch lieënwäörd oet 't Birmees. De spraok is verwantj aan 't Hpon, Maru, Lashi ('n spraok wo 't ouch lichtelik mit vermink is) en Zaiwa. 't Is 'n tonaal SOV-spraok mit veer toeane. 't Dialek van Longchuan is stabiel, meh spraekers van anger dialekte versjuve nao 't Sjinees. Väöl Han-luuj inne graofsjap Longchuan gebroeke Achang in informeel situaties. De spraok wuuertj in alle domiene door veurnamelik vólwassene gebroek. Spraekers kallen ouch Sjinees, Jingpho en Tai Nüa en zeen euverwaegendj boeddhistisch (hinayana). De graod van gelitterdjheid inne twieëdje spraok is 86% (2000). De Biebel woort in 2011 euvergezadj nao 't Achang.
De spraok (Maingtha) wuuertj nag door zoea 35.000 luuj (2007) gekaldj in Birma. De spraekers zitten inne plaats Waimaw en Japhwi, inne Kachin-staot, t'n wèste vanne Ayeyarwaddy-reveer bie Bhama (Manmaw), oetgesprèdj in 't spraokgebied vanne Lashi, bieje Sjinese grens. De spraok wuuertj es twieëdje spraok gebroek door Tai Sa-smeie van 't Shanvouk. De spraok wuuertj inne meiste domiene door alle laeftieje gebroek enne spraekers höbben 'n positief opstèlling taengeneuver 'm. De graod van gelitterdjheid inne ieëste spraok ligk óngere 1%, inne twieëdje spraok is det 5% toet 15%. De spraekers zeen kristelik.
De spraokstatus veur dees spraok is versjuvendj (7) inne Vouksrepubliek Sjina; det beteikentj det de spraok óngerling nag gebroek wuuertj dore generatie die kinjer krieg, meh det de kinjer zelf de spraok neet mieër aangelieërdj kriege, en óntwikkelendj (5) in Birma; det beteikentj det de spraok laevetig is en det litteratuur in 'n gestanderdiseerdje vorm gebroek wuuertj door sómmige, meh det is nag neet wiedversprèdj of haadbaar.
Classificatie
bewirk- Sino-Tibetaans
- Tibeto-Birmees
- Ngwi-Birmees
- Birmees
- Naordelik
- Birmees
- Ngwi-Birmees
- Tibeto-Birmees