Wouter Bos
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Wouter Bos (Vlaardingen, 14 juli 1963) is 'ne Nederlandse politicus, dee lid is vaan de Partij van de Arbeid. Sins 2002 is 'r de politieke leismaan vaan dees partij. Heer waor vaan 2007 tot 2010 minister vaan Financië en vice-premier in 't kabinèt-Balkenende IV.
Leve en carrièr tot 1998 bewirk
Bos greujden op in e protestants-christelek gezin. Oondanks dees sinjatuur waor ziene pa links gezind en stumde me altied op de PvdA. Mèt 17 jaor rundde Bos 't gymnasium in 1980 aof, woenao heer in Amsterdam aon de Vrij Universiteit economie en politicologie studere geit. In 1981 weurt heer lid vaan de PvdA. Es heer in 1988 cum laude aofstudeert geit 'r bij Shell wèrke; kritiek vaan sommege tot 'ne socialis neet bij zoe bedrief zouw mote wèrke weerlègk heer mèt 't argumint tot me de plaotse in 't bedriefsleve neet mer allemaol aon rechse lui moot laote.
Carrièr in de politiek bewirk
In 1998 zeet heer zie werk bij Shell op en geit 'r staasj loupe bij staotssecretair Rick van der Ploeg, um nao de verkezinge vaan datzelfde jaor in de Twiede Kamer oet te koume. Heer veurt bij belastingzake 't woord naomes de partij en hèlt ziech ouch mèt breier economische dinger bezeg. Es in 2000 Willem Vermeend minister vaan Sociaol Zake weurt, nump Bos zien plaots es staotssecretair vaan Financië in.
Es de PvdA bij de verkezinge vaan 2002 hendeg verleert en in de oppositie terechkump, weurt Bos woordveurder veur volksgezoondheid en inkoumesbeleid. Intösse huurt me vaan alle kante tot heer d'n opvolger vaan d'n aofgetreien Ad Melkert moot weure. Op 12 november 2002 keuze de partijlede Bos es nuie leismaan, bove Jeltje van Nieuwenhoven en Klaas de Vries. Mèt 'n aontal good gekoze oetspraoke en e natuurlek charisma lök 't häöm de kezers, die teväöre massaol vaan de PvdA waore aofgestap, veur ziech trök te winne. Bij de verkezinge vaan 23 jannewarie 2003 weurt zien partij zjus twiede, achter 't CDA. 'n Coalitie CDA-PvdA liekent veur de haand te ligke, meh kump dao nao maondelang gesprèkke mèt Jan Peter Balkenende neet.
Bos weurt noe oppositieleier tege 't Kabinet-Balkenende II. Zien oppositie is aggressief vaan aard en heer riech ziech eupelek op 't zoe snel meugelek doen valle vaan 't kabinet. Op 't partijcongrès vaan 10 december 2005 kundeg heer aon premier te wèlle weure vaan e volgend kabinèt. Zien oppositie tege 't kabinèt kaom op häör huugdepunt bij de gemeinteraodsverkezinge vaan mei 2006: heibij won de PvdA enorm terrein. Wie in november 2006 evels parlemintsverkezinge gehawwe woorte kós heer dees wins neet vashawwe; de PvdA leej zelfs 10 zedele verlees. Door de oonevewichtege zedelverdeiling in de Twiede Kamer laog 't mètdoon in de regering veur de PvdA evels veur de haand. Vaan december 2006 tot en mèt februari 2007 veurden 'r mèt Jan Peter Balkenende en André Rouvoet (ChristenUnie) coalitiebesprekinge die op 7 februari tot e regeerakkaord leide. In 't kabinet-Balkenende IV woort Bos minister vaan Financië en vice-premier. In de maonde die op 't regeerakkaord volgde verloor de PvdA nog mie aonhaank oonder de bevolking, wat ziech oonder mie vertaolde in slechte rizzeltaote bij de verkezinge veur de Provinciaal Staote in miert. De kritiek op zien functionere es leider vaan de PvdA naom daan ouch touw.
Bos kaom sterk in 't middepunt vaan de belangstèlling in de Financieel Crisis vaan 2008. Naotot ziech vaanoet de Vereinegde Staote e domino-effek dreigde te voltrèkke, besloot heer Nederlandse benk miljarde aon staotsfinancië te liene en 't Nederlands deil vaan de Fortis Bank te nationalisere. De DSB Bank, die in 2009 ouch failliet góng, redde heer evels neet.
Wie tege 't ind de vreigel tösse veural CDA en PvdA touwnaom, kraog Bos weer mie profiel es politieke leismaan. Gesjèlle tösse de twie partije gónge veural euver 't rapport-Davids (euver de Nederlandse steun aon d'n Irak-oorlog oonder 't kabinet-Balkenende II) en euver 't verlènge vaan de militair missie in Afghanistan. In de nach vaan 19 of 20 februari 2010 beslote de PvdA-ministers oontslaag te numme. Tenao lag Bos ziech touw op de campagne veur de gemeinteraods- en parlemintsverkezinge.