Bonobo
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De bonobo of Dwergchimpansee (Pan paniscus) is 'n klein soort chimpansee, ing verwant aon en uterlek koelek te oondersjeie vaan de Gewoene chimpansee en bekind um zien intelligentie en minselek gedraag. Wie de gewoen chimpansees deile ze naoventrint 96% vaan hun DNA mèt de mins. De bonobo's leve bij de Congo-reveer en weure in hun bestoon bedreig.
Fysieke kinmèrke bewirk
De bonobo is kleiner es de gewoene chimpansee. Ziene gaank is rechop, en neet geboge wie zien verwante. De bonobo's zien in princiep vegetarisch, meh neet strik: ouch insekte weure soms gegete.
Gedraag bewirk
De bonobo is e grópsdier en de gróppe weure matriarchaal bestuurd. De bieste zien dèks in verglieking mèt gewoen chimpansees getes op intelligentie en haolde miestal beter rizzeltaote. Zoe kinne ze mèt behölp vaan e pleetsjesbook communicere en ziech in de spiegel herkinne. Sommege oonderzeukers meine tot de diere ouch 'nen aonlag tot taol höbbe - ze communicere in eder geval mèt geluid.
De bonobo is bekind gewore um de groete rol die seksualiteit in hun gemeinsjappe späölt. Neet allein mèt 't oug op veurtplanting in de paartied, meh 't gaans jaor door, ouch es oontspanning of conflikoplossing, en zoewel hetero- es homoseksueel. De seksualiteit liekent dèks op die vaan de mins. Bonobo's goon evels gein laankdorege relaties aon.