1968
1968 (MCMLXVIII) waor e sjrikkeljaor wat begós op 'ne maondag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse bewirk
- De val van 't Tsjechoslowaakse sjtaatshoof Antonín Novotný. Sjtart van de "Praagse Lente" ónger leijing van de gemaotigde communist en hervormer Alexander Dubček, eësjte secretaris van de communistische partiej.
- De Nederlandse journalist en presentator Koos Postema sjtèlt in 't televisieprogramma Een Groot Uur U es eësjte ein groat aantal heite hangiezersj aan de orde, wo-ónger euthanasie, pedofilie en transseksualiteit.
- Syd Barrett, oprichter van Pink Floyd, wirt vanwaege zien drugsgebruuk en labiel gedrag oet de band gezat. De groep geit wiejer mèt David Gilmour, dae vanaaf jannewarie deil oetmaak van de groep.
- 10 jannewarie - De Verenigde Sjtate verleze hun 10.000e vleegtuug baove Vietnam.
- 22 jannewarie - Première van de musical Jacques Brel is alive and well and living in Paris in New York.
- 13 jannewarie - Standing Naval Force Atlantic van de NAVO is ein feit.
- 30 jannewarie - Tet-offensief, 't Vietcong offensief, dat pes juni zouw aanhawte, geit van sjtart.
- 31 jannewarie - Nauru, ein klein eilandj in de Sjtille Oceaan, wirt ónaafhankelik van Australië en beheuërt noe tot ein van de kleinste ónaafhankelike sjtate in de waereld.
- De Olympische Wèntjersjpele in Grenoble levere Nederlands succes op mèt goud veur Carry Geijssen, Kees Verkerk en Ans Schut.
- 2 fibberwarie - Richard Nixon sjtèlt zich kandidaat veur de presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate.
- 9 fibberwarie - Prinses Beatrix äöpent in Rotterdam de eësjte metrolien van Nederlandj.
- 7 miert - De BBC vertoant veur 't eësj 't nuujs in kleur.
- 16 miert - Robert F. Kennedy kondig aan dat hae zich kandidaat zal sjtèlle veur de presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate.
- 16 miert - In Vietnam richte Amerikaanse soldaote ein bloodbaad aan in My Lai.
- 3 april - Dominee Toornvliet van Radio Bloemendaal wirt gesjors.
- 4 april - Maord op de Amerikaanse sjtriejer veur gelieke rechte veur blank en zjwart dominee Martin Luther King in Memphis (Tennessee).
- Sjtudenteopsjtenj in Paries.
aafgedank in 1968 nao eine brandj.
- 7 april - Jim Clark, eine heel geleefde Formule 1-coureur, kump óm 't laeve biej eine inferieure F2-race op Hockenheim.
- 28 april - Aan baord van 't Nederlandse vleegkampsjeep Karel Doorman bruk brandj oet. Tweë jaor eërder es gepland raak 't sjeep boete gebruuk.
- april - In Roame kump ein groep weitesjappersj en óngernummersj biejein veur ein bezinning op de vraogsjtökke van vervoeling, oetpötting van hulpbronne, ermeuj en bevolkingsgreuj. Zie richde de Club van Roame op.
- Groatsjalige sjtakinge en sjtudentebetoaginge in Frankriek.
- 3 mei - Amerikaanse en Noord-Vietnamese delegaties kómme euverein vrejesóngerhanjelinge te beginne i.v.m. de aorlog in Vietnam.
- 6 mei - In 't Pariese Quartier Latin vundj Blojigge Maondig plaatsj. Ein van de gewelddadigste daag ónger de sjtudenterevelusie.
- 10 mei - De vrejesóngerhanjelinge veur de Vietnamaorlog gaon formeel van sjtart in Paries.
- 16 mei - In Edinburgh wirt de eësjte Europese lóngtransplantatie oetgeveurd.
- 30 mei - Willem van Hanegem maak zien debuut veur 't Nederlands voetbalèlftal in 't vrundjsjappelik duel taenge Sjotlandj (0-0).
- 1 juni - 't Non-proliferatieverdraag wirt gesjlaote.
- 3 juni - Andy Warhol wirt neergesjaote in zien weuning in New York door Valerie Solanis, ein actrice en sjriefster. Hae euverlaef de aansjlaag ternauwernoad.
- 5 juni - De Amerikaanse ex-minister van Justitie en presidentskandidaat Robert F. Kennedy wirt neergesjaote. Hae euverliejt de daag daonao.
winnaer Runj van Frankriek in 1968.
- 10 juni - Gaslandj Italië wint 't EK voetbal door Joegoslavië in de (replay van de) finale mèt 2-0 te versjlaon.
- 27 juni - Publicatie van 't Manifest van 2000 weurd biej de Praagse Lente, wo-in 't communistisch bewèndj in 't landj wirt bekritiseerd, en "boetelandjse troepe" wirt verwete de regering van Tsjechoslowakije te wille controlere.
- ?? juni - Paul Lodewijkx wint de TT Asse in de 50cc-klasse.
- 1 juli - Oprichting van profvoetbalclub Fortuna Sittardia Combinatie (FSC) nao ein fusie tösje Fortuna '54 en Sittardia.
- 21 juli - Fitserenner Jan Janssen wint, es eësjte Nederlander oats, de Runj van Frankriek door in de aafsjlutende tiedrit de Belsj Herman Van Springel oet de gaele trui te rieje.
- 1 augustus – In ’t Nederlands óngerwies treujt de Mammoetwèt in wirking.
- 2 augustus - 't Filipijnse eilandj Luzon wirt getróffe door ein aardbaeving. Hiebiej kómme 270 luuj óm 't laeve.
- 8 augustus - De Repeblikeine beneume Richard Nixon es de officiële presidentskandidaat veur de presidentsverkezinge van dat jaor.
- 21 augustus - Meë es 200 000 militaire van 't Pact van Warschau valle Tsjechoslowakije bènne in de nach van 20 op 21 augustus en make op blojige wies ein eindj aan de hervorminge van de Praagse Lente.
- 15 september - The Doors gaeve ein einmalig optraeje in Amsterdam. Zenger Jim Morrison wirt veur 't concert neet good en de euverige drie leje van The Doors traeje zónger häöm op. 't Concert wirt desóndanks ein succes.
- 21 september - Harry Steevens wint de derde editie van de Amstel Gold Race.
- 29 september - Eësjte oetzending van de Fabeltjeskrant op de Nederlandse televisie.
- 2 oktober - Bloodbaad van Tlatelolco: 't Leger en de peliesie sjete op ein menigte vreedzaam demonsjtrante in Tlatelolco, Mexico.
- 11 oktober - De Apollo 7 wirt in Florida gelanceerd veur ein reis van 11 daag, wobiej ze 163 keër róndj de aarde zal vlege.
- 12 oktober - In Mexico-sjtad waere de Olympische Zomersjpele geäöpend. 31 Afrikaanse lenj boycotte de Sjpele oet protest taenge de deilname van Zuid-Afrika.
- 20 oktober - Jacqueline Bouvier, de widvrouw van JFK, trouwt mèt Aristoteles Onassis.
- 31 oktober - De Amerikaanse president Johnson kondig aan dat de Verenigde Sjtate de bómbardemènte op Noord-Vietnam zulle sjtoppe.
- 5 november - Presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate: Richard Nixon wint mèt 43,4 % van de sjtömme van Hubert Humphrey, dae 42,7% behaolt. 13,5% geit nao kandidaat George Wallace en 0,4% nao angere.
- 26 november - Nao maonje van oetsjtèl geit de regering van Zuid-Vietnam akkaord óm de vrejesóngerhanjelinge in Paries te vervoge.
- 11 december - De werkloosheidsgraad in de Verenigde Sjtate ligk op 3,3%, 't leëgste percentaag in 15 jaor.
- 21 december - De Apollo 8 wirt gelanceerd. 't Is de eësjte Amerikaanse ruumdemissie die róndj de maon zal vlege.
- 31 december - 't Eësjte supersonisch passagiersvleegtuug in de waereld, de Tupolev Tu-144 maak häór eësjte vluch.
- zónger datum
- In Chicago waere, op initiatief van Eunice Kennedy Shriver, de eësjte Special Olympics gehawwe.
Nobelprieze bewirk
- Natuurkunde: Luis Walter Alvarez "um zien doorslaaggevende bijdraoge aon de deilkesfysica, in 't bezunder de oontdèkking vaan e groet aontal resonantiestaote, meugelek gemaak door zien techniek mèt 't bellevaat en data-analyse."
- Sjemie: Lars Onsager "um de oontdèkking vaan de twiekantege relaties mèt ziene naom, die vaan fundamenteel belaank zien veur d'n thermodynamica vaan oonumkierbaar percesse."
- Geneeskunde: Robert W. Holley, Har Gobind Khorana en Marshall. W. Nirenberg "um hun verklaoring vaan de genetische code en häör functie in eiwittesynthese."
- Literatuur: Yasunari Kawabata "veur zien beheersing vaan de vertèlkuns, die mèt 'n groete geveulegheid 't weze vaan de Japanse geis oetdrök."
- Vrei: René Cassin, "veurzitter vaan 't Europees Hoof veur de Minserechte."
Maan vaan 't Jaor bewirk
Bemanning vaan d'n Apollo 8 (William Anders, Frank Borman en Jim Lovell)
Gebore bewirk
.jpg)
gebaore op 2 jannewarie 1968.
gebaore op 30 mieërt 1968.
gebaore op 7 Mei 1968.
gebaore op 6 juli 1968.
gebaore op 21 Juli 1968.
gebaore op 25 September 1968.
gebaore op 10 oktober 1968.
- 1 jannewarie - Davor Šuker, Kroatische voetballer
- 2 jannewarie - Anky van Grunsven, Nederlandse dressuuramazone en Olympisch kampioene (2000, 2004 en 2008)
- 11 jannewarie - Michel Zanoli, Nederlandse fitserenner (gesjtorve 2003)
- 13 jannewarie - Gianni Morbidelli, Italiaanse autocoureur
- 23 jannewarie - Petr Korda, Tsjechische tennisser
- 24 jannewarie - Gert Verhulst, Vlaamse tv-maeker en -presentator (Samson en Gert)
- 30 jannewarie - Filips VI vaan Spaanje, keuning vaan Spaanje sinds 2014
- 1 fibberwarie - Lisa Marie Presley, Amerikaanse zangeres/songwriter, dochter van Elvis Presley
- 7 fibberwarie - Mark Tewksbury, Canadese zjwömmer en Olympisch kampioen (1992)
- 9 fibberwarie - Robert Eenhoorn, Nederlandse honkballer en honkbalcoach
- 18 fibberwarie - Molly Ringwald
- 20 fibberwarie - Ted Hankey, Èngelsje darter
- 22 fibberwarie - Delphine Boël, Belsj-Britse kunstenares, boeteechtelike dochter van Albert II van Belsj .
- 1 miert - Christine Fernandes, Braziliaanse actries
- 2 miert - Daniel Craig, Britse acteur (o.a. James Bond in Casino Royale)
- 4 miert - Patsy Kensit
- 5 miert - Frank Verlaat, Nederlandse voetballer
- 6 miert - Moira Kelly
- 26 miert - Martijn Krabbé, Nederlandse radio- en tv-presentator
- 30 miert - Céline Dion, Canadese zangeres
- 7 april - Duncan Armstrong, Australische zjwömmer en Olympisch kampioen (1988)
- 17 - Prins Maurits, zoon van Prinses Margriet
- 21 april - Peter van Vossen, Nederlandse voetballer
- 23 april - Bas Haring, Nederlandse filosoof en kènjerbeuksjriever
- 23 april - Timothy McVeigh, Amerikaanse terrorist, pleger van de bómaansjlaag in Oklahoma City (gesjtorve 2001)
- 30 april - Mari Carmen Oudendijk, Nederlandse tv-presentatrice
- 30 april - Babette van Veen, Nederlandse actrice, dochter van Herman van Veen
- 7 mei - Traci Lords
- 26 mei - Prins Frederik van Denemarke
- 28 mei - Kylie Minogue, Australische zangeres en actrice
- 1 juni - Jason Donovan
- 5 juni - Henk Vos (voetballer), Nederlandse voetballer
- 6 juni - Bart Voskamp, Nederlandse fitserenner
- 20 juni - Mateusz Morawiecki, Poolsen ikkenemis, historicus en polletieker
- 26 juni - Paolo Maldini, Italiaanse voetballer
- 5 juli - Alex Zülle, Zjwitserse fitserenner
- 6 juli - Gordon, Nederlandse zenger
- 12 juli - Angelique Seriese, Nederlands judoka
- 21 juli - Brandi Chastain
- 2 augustus - Stefan Effenberg, Duutsje voetballer
- 9 augustus - Gillian Anderson
- 11 augustus - Mabel Wisse Smit, Nederlandse vrouw van prins Johan Friso
- 14 augustus - Medy van der Laan, Nederlands politica (D'66)
- 25 augustus - Kurt Betschart, Zjwitserse (baan)fitserenner
- 26 augustus - Chris Boardman, Britse fitserenner
- 1 september - Mohammed Atta, Egyptisch-Saoedi-Arabische terrorist (gesjtorve 2001)
- 4 september - Eddy Merckx, Belzje biljarter
- 5 september - Dominique van Vliet, Nederlandse actrice
- 5 september - Brad Wilk, Amerikaans drummer (o.a. Rage Against The Machine)
- 6 september - Bruno Risi, Zjwitserse baanfitserenner
- 25 september
- Prins Johan Friso, de tweëde zoon van Keuningin Beatrix en Prins Claus
- Will Smith
- 28 september - Mika Häkkinen, Finse autocoureur
- 8 oktober - Laura Vlasblom, Nederlandse zangeres
- 10 oktober - Bart Brentjens, Nederlandse mountainbiker en Olympisch kampioen (1996)
- 18 oktober - Michael Stich, Duutsje tennisser en -coach
- 29 oktober - Johann Olav Koss, Noorse sjaatser en Olympisch kampioen
- 10 november - Daphne Deckers, Nederlandse sjriefster, columniste en model
- 30 november - Laurent Jalabert, Franse fitserenner
- 4 december - Irene van de Laar, Nederlandse televisiepresentatrice en fotomodel
- 11 december - Monique Garbrecht, Duutsje sjaatsster
- 24 december - Wolter Kroes, Nederlandse zenger
Gesjtorve bewirk
- 4 jannewarie - Bouke Benenga (79), Nederlandse zjwömmer en waterpoloër
- 7 jannewarie - James Leonard Brierley Smith (70), Zuid-Afrikaanse ichtyloog
- 15 jannewarie - Hein ter Poorten (80), Nederlandse Lt.Gen. van 't KNIL biej ’t begin van de Tweëde Waereldaorlog
- 22 jannewarie - Duke Kahanamoku (77), Amerikaanse zjwömmer en meërvoudig Olympisch kampioen
- 13 fibberwarie - Mae Marsh (73), Amerikaans actrice
- 25 fibberwarie - Camille Huysmans (96), Belzje socialistische politicus en Minister van Sjtaat
- 27 miert - Joeri Gagarin (34), Russische kosmonaut en eësjte miensj in de ruumde
- 4 april - Martin Luther King (39), Amerikaanse dominee en burgerrechteactivist
- 16 april - Fay Okell Bainter (76), Amerikaanse actrice
- 6 juni - Robert F. Kennedy (42), Amerikaanse minister van Justitie en presidentskandidaat in dat jaor
- 8 juni - Ludovico Scarfiotti (34), Italiaanse autocoureur
- 8 juni - Everhard Spelberg (70), Nederlandse predikant en ómroopbesjtuurder (VPRO)
- 16 juni - Hans Gispen (62), Nederlandse politicus, ambtenaer en topfunctionaris
- 18 juli - Corneille Heymans (76), Belzje weitesjapper
- 26 juli - Willem Pompe (75), Nederlandse sjtraofrechgeleërde
- 27 juli - Anton van Duinkerken (65), Nederlandse sjriever
- 31 juli - Theodoor Alexander Boeree (88), Nederlandse beroopsoffeseer en kriegsgesjiedkundige
- 12 augustus - Pieter Oud (81), Nederlandse politicus en gesjiedsjriever
- 21 augustus - Frans Babylon (44), Nederlandse dichter
- 2 september - Ernest Claes (83), Vlaamse sjriever
- 16 oktober - Gerard de Kruijff (78), Nederlandse ruter
- 20 november - Piet Elling (71), Nederlandse architect
- 20 december - John Steinbeck (66), Amerikaanse sjriever van romans
- exacte datum ónbekènd
- Louis Noiret (72) - Nederlands zenger, pianist, tekssjriever en componist
-
Joeri Gagarin,
gesjt’rve op 27 mieërt 1958. -
Maarten Luther King en Robert F. Kennedy allebei vermaord in 1968. -
Jim Clark,
gesjt’rve op 7 april 1968. -
Anton van Duinkerken,
gesjtórve op 27 juli 1968.
Meziek bewirk
Albums oetgekómme in 1968:
- Beatles - The Beatles (ouch waal The white album)
- The Doors - Waiting for the sun
- Golden Earring - Miracle mirror
- Jethro Tull - This was
- Melanie - Born to be
- Pink Floyd - A saucerful of secrets
- The Rolling Stones - Beggar's banquet
- Elvis Presley - NBC TV-Special ELVIS/The '68 Comeback Special
- De volgende platen waere Top 3-hits in de Veronica Top 40:
- Andy Williams - Battle Hymn Of The Republic
- Aphrodite's Child - Rain And Tears
- Aretha Franklin - I Say A Little Prayer
- Barry Ryan – Eloise
- Bee Gees - I've Gotta Get A Message To You, Jumbo/The Singer Sang His Song, Words en World
- Blue Cheer - Summertime Blues
- Cliff Richard – Congratulations
- Digno Garcia - La Felicidad
- Egbert Douwe - Kom Uit De Bedstee M'n Liefste
- Esther & Abi Ofarim - Cinderella Rockefella
- Gary Puckett & The Union Gap - Young Girl
- Golden Earrings - Dong-Dong-Di-Ki-Di-Gi-Dong en Just A Little Bit Of Peace In My Heart
- Heintje - Heidschi Bumbeidschi en Ich Bau' Dir Ein Schloss
- Joe Cocker - With A Little Help From My Friends
- John Fred & His Playboy Band - Judy In Disguise
- John Rowles - If I Only Had Time
- Manfred Mann - Mighty Quinn
- Mary Hopkin - Those Were The Days
- Moody Blues - Nights In White Satin
- Raymond Froggatt - Callow La Vita
- Rolling Stones - Jumpin' Jack Flash en She's A Rainbow
- Sir Henry & His Butlers – Camp
- Small Faces - Lazy Sunday
- The Beatles - Hello Goodbye, Hey Jude, Lady Madonna en Magical Mystery Tour
- The Cats - Lea en Times Were When
- The Marbles - Only One Woman
- The Tremeloes - My Little Lady
- Tom Jones – Delilah
- Toon Hermans - Mien Waar Is Mijn Feestneus
- Wim Sonneveld - De Kat Van Ome Willem
- Zen - Hair.
Literatuur bewirk
- Simon Vestdijk zien romans De filmheld en het gidsmeisje, De hôtelier doet niet meer mee en Het schandaal der blauwbaarden waere gepubliceerd.
Film bewirk
- Stay away Joe mèt ónger angere Elvis Presley
- Speedway mèt ónger angere Elvis Presley
- Live a little, Love a little mèt ónger angere Elvis Presley
- 2001: A space odyssey mèt ónger angere Keir Dullea
- Once upon a time in the west (ook wel C'era una volta il west) mèt ónger angere Henry Fonda
- Planet of the Apes mèt ónger angere Charlton Heston
- Rosemary's baby mèt ónger angere Mia Farrow
